Αλαφροΐσκιωτα πάθη

«Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου»: Ο Λούκα Γκουαντανίνο ξεχωρίζει για τη φιλμογραφική του ευαισθησία, όσο και για τη ροπή του προς την καλλιέπεια, και εδώ παραδίνεται και στις δυο αυτές αδυναμίες του σκηνοθετώντας τούτο το ρομάντζο ενηλικίωσης που διαδραματίζεται στη Βόρεια Ιταλία του 1983.

Κεντρικός ήρωας ο Ελιο, ένας 17χρονος Ιταλοαμερικανός, που περνάει τις μέρες του στην οικογενειακή βίλα, που κρατά από τον 17ο αιώνα, παίζοντας κλασική μουσική και φλερτάροντας με τη φίλη του Μάρζια. Είναι μέρες ανέμελες, ανάλαφρες, γεμάτες εφηβική ορμή και χρώματα πορφυρά. Η ισορροπία όμως διαταράσσεται με την άφιξη ενός αμερικανού ακαδημαϊκού που κάνει το διδακτορικό του και καταφθάνει στη βίλα για την πρακτική του (ο πατέρας του Ελιο είναι καθηγητής πανεπιστημίου).

Τα βασικά συστατικά μιας ερωτικής ιστορίας είναι εδώ – μόνο που πρόκειται εξίσου και για μια ιστορία ενηλικίωσης καθώς ο νεαρός Ελιο φτάνει στη συνειδητοποίηση της σεξουαλικότητάς του, κάτι που αλλάζει ριζικά όλη του τη ζωή. Παράλληλα, ο Γκουαντανίνο δεν ξεχνά στιγμή πως βρίσκεται σε ένα ειδυλλιακό τοπίο: κάθε πλάνο μοιάζει κλεμμένο από ταξιδιωτικό οδηγό και κάθε στήσιμο του Ολιβερ (του Αμερικανού που ερωτεύεται ο ήρωάς μας) απέναντι στην κάμερα παραπέμπει, δήθεν τυχαία, σε αναγεννησιακό γλυπτό.

Δεδομένου λοιπόν πως τέτοιες ιστορίες ενδεχομένως να αφορούν και παιδιά όχι και τόσο προνομιούχα, που τις βιώνουν σε συνθήκες διόλου ειδυλλιακές, δεν μπορώ παρά να αναρωτηθώ τι από την αλήθεια μιας τέτοιας εσωτερικής σύγκρουσης υπάρχει στο «Να με φωνάζεις με τ’ όνομά σου». Βρίσκω ένα κομμάτι της, ναι, αλλά όχι και το βάθος που αυτή επιφέρει. Σε αντίθεση με τον Τζέιμς Αϊβορι για παράδειγμα (που συνυπογράφει το σενάριο και επρόκειτο να σκηνοθετήσει το φιλμ), όπου οι σιωπές στα «Απομεινάρια μιας μέρας» αρκούν για να σε συνθλίψουν, εδώ ερχόμαστε αντιμέτωποι με σιωπές κούφιες, έναν λευκό καμβά επί του οποίου ο θεατής καλείται να προβάλει τον (όποιο) δικό του καημό – και ο συγκινητικός μονόλογος του πατέρα στο φινάλε, εκπληκτικά ερμηνευμένος από τον Μάικλ Στούλμπαργκ, έρχεται να επισφραγίσει αυτήν ακριβώς την αίσθηση με τα δάκρυα που προκαλεί, δάκρυα που έχουν να κάνουν με μας και δυστυχώς καθόλου με τον ταλαίπωρο Ελιο.
Βαθμοί: 6

Η σκληρή αλήθεια
«Ανθρώπινη ροή»: Μετά το πρώτο εικοσάλεπτο συνέλαβα τον εαυτό μου να πιάνεται από άσχετες με το επί της οθόνης (αληθινό) δράμα σκέψεις, όχι απλώς για να ξεφύγει, αλλά για να σπάσει και πλάκα. Εντελώς ανώριμη αντίδραση, το ομολογώ, αλλά είναι τέτοιο το βάρος του ανθρώπινου καημού, της συλλογικής αδικίας εις βάρος των πλέον αδύναμων που, όταν παραιτήθηκα και απ’ αυτή την πρακτική, ένιωθα την ανάσα μου ολοένα και πιο βαριά. Γιατί αυτό που παρακολουθούμε εδώ είναι ο απόλυτος εξευτελισμός της ανθρώπινης αξιοπρέπειας. Γυρισμένο σε 23 χώρες, από την Ελλάδα, τη Γερμανία, το Αφγανιστάν, τη Τουρκία ώς το Μεξικό, το ντοκιμαντέρ παρακολουθεί ένα σχεδόν ατέρμονο κύμα ανθρώπων που κινούνται συνεχώς προς αναζήτηση μιας νέας πατρίδας. Σπάνια διαπιστώνει κανείς μια ανάπαυλα καλαισθησίας, που υπό κανονικές συνθήκες (για ντοκιμαντέρ μιλάμε άλλωστε) θα ήταν κατακριτέα, αλλά εδώ έρχεται σαν ανάσα, σαν οξυγόνο για εμάς που δίχως να είμαστε συνένοχοι (προς τιμήν της, η ταινία δε παίζει το χαρτί της συλλογικής ενοχής των «Δυτικών») μπορούμε στο τέλος του φιλμ να βγούμε από την αίθουσα και να επιστρέψουμε σε μια πραγματικότητα η οποία, αυθύπαρκτα και μόνο, μας πονά ακόμα πιο πολύ.
Βαθμοί: 7

Πορφυρή καλλιγραφία
«Ημερολόγιο φόνων»: Ο Αλαν Ρίκμαν ήταν η πρώτη επιλογή των παραγωγών για τον ρόλο του Επιθεωρητή Κίλντερ, αλλά μετά τον θάνατό του ο συμπρωταγωνιστής στο «Love Actually», ο υπέροχος Μπιλ Νάι, ανέλαβε να τον αντικαταστήσει, και πρόκειται για μια εξαιρετικά ενδιαφέρουσα επιλογή. Ολοι μας τον είχαμε συνηθίσει σε ρόλους κωμικούς και εδώ, σε κάθε κοντινό του πλάνο, περιμένουμε μια ατάκα ή έστω ένα νεύμα που θα σπάσει με κάποιο τρόπο τη ζοφερή ατμόσφαιρα αυτού εδώ του θρίλερ – κάτι που δεν έρχεται ποτέ. Οπου στο βικτωριανό Λονδίνο του 1880, ο Μπιλ Νάι αναλαμβάνει την υπόθεση του Γκόλεμ του Λάιμχαουζ, ενός αδυσώπητου κατά συρροή δολοφόνου. Ο Ισπανός Χουάν Κάρλος Μεντίνα, ειδικευμένος (όπως και τόσοι συμπατριώτες του) στο θρίλερ εποχής, φιλμογραφεί τα ζουμερά τεκταινόμενα με θεατρική διάθεση και το τελικό αποτέλεσμα θυμίζει αρκετά ταινία των Στούντιο Χάμερ, που έκαναν θραύση στη δεκαετία του ’60 λανσάροντας τον δικό τους Δράκουλα (ναι, αυτόν με τον Κρίστοφερ Λι). Δεν θα βρείτε πολλά περισσότερα εδώ από αίμα και ατμόσφαιρα, για να πούμε την αλήθεια, αλλά πρόκειται για εξαιρετικά καλοστημένο θέαμα.
Βαθμοί: 6

Προβάλλονται επίσης
«Τα αστέρια δεν πεθαίνουν στο Λίβερπουλ» μας λέει ο Πολ ΜακΓκίγκαν, βασισμένος στην αυτοβιογραφία του βρετανού ηθοποιού Πίτερ Τέρνερ, με την κάμερά του να επικεντρώνεται στην παθιασμένη σχέση ανάμεσα στον Τέρνερ και την εκκεντρική ντίβα του Χόλιγουντ της δεκαετίας του ‘50 Γκλόρια Γκράχαμ. Εντονη η νοσταλγική αίσθηση αλλά είναι τα παιχνίδια στο χρόνο που νοστιμίζουν τούτο εδώ το ρομάντζο, όπως και οι έξοχες ερμηνείες των Ανέτ Μπένινγκ και Τζέιμι Μπελ.
Βαθμοί: 5

Στις «Πενήντα αποχρώσεις του γκρι: Απελευθέρωση» έχουμε το τελευταίο μέρος της τριλογίας και βλέποντας την σκεφτόμουν την κατάντια του σκηνοθέτη Τζέιμς Φόλεϊ που είχε κάποτε σκηνοθετήσει το «Οικόπεδα με θέα». Αυτό που είδα έμοιαζε με σαπουνόπερα, ιδανική για τη μεσημεριανή τηλεοπτική ζώνη, και σ’ αυτό περιλαμβάνονται και οι δήθεν καυτές ερωτικές σκηνές.
Βαθμοί: 3

Τέλος, στο «Ολυμπος – Τέσσερα μονοπάτια για να φτάσεις στους θεούς» έχουμε τις προσπάθειες κάποιων ορειβατικών ομάδων να κατακτήσουν την κορυφή του Ολύμπου σε ένα ντοκιμαντέρ που σκηνοθετεί ο Νικόλαος Ντουρλιός.

Άκης Καπράνος

in.gr