Η Έλεν Άλσον για το πώς το σουηδικό σινεμά πέτυχε την ισότητα φύλων

Αγγελική Στελλάκη

Στην Αθήνα βρίσκεται αυτές τις ημέρες η σουηδή παραγωγός Έλεν Άλσον, μέλος του Ινστιτούτου Κινηματογράφου της Σουηδίας, προκειμένου να συμμετάσχει στο αφιέρωμα που πραγματοποιείται στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος -σε συνεργασία και με Γενική Γραμματεία Ισότητας- «50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο» και αφορά την εκπροσώπηση των γυναικών στο σινεμά.

Η Άλσον έρχεται να μιλήσει για το επιτυχημένο παράδειγμα της χώρας της, όπου έχει επιτευχθεί η ισότητα στον οπτικοακουστικό τομέα (σχεδόν 50-50 ποσοστά ανδρών και γυναικών σε κινηματογράφο και τηλεόραση).

• Διαβάστε περισσότερα για το αφιέρωμα «50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο» στην Ταινιοθήκη της Ελλάδος

Με αφορμή την προβολή δύο ταινιών της -η μία, το Pure, ήταν από τις ταινίες που σύστησαν στο παγκόσμιο σινεμά την Αλίσια Βικάντερ- στο πλαίσιο του αφιερώματος, αλλά και την ομιλία της, η Άλσον μιλά στο in.gr για το πώς μπορεί να επιτευχθεί η ισότητα στο σινεμά.

Στην Ελλάδα συμμετέχετε στο αφιέρωμα «50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο». Στην Σουηδία έχει επιτευχθεί το σχεδόν 50 – 50 στη συμμετοχή των γυναικών στο σινεμά. Πώς έγινε αυτό εφικτό;

Χαράξαμε μια ξεκάθαρη στρατηγική για να επιτευχθεί «η ισότητα στην κινηματογραφική παραγωγή μέχρι το 2015» και εκπονήσαμε ένα σχέδιο δράσης για να φτάσουμε τον στόχο μας. Έπρεπε να μπει τέλος στα λόγια και να ξεκινήσει η δράση. Για παράδειγμα, δημιουργήσαμε τη βάση δεδομένων «Γυναίκες από τη Σκανδιναβία στο Film.com» με 700 γυναίκες σκηνοθέτιδες από την περιοχή μας, σε μία προσπάθεια να τις κάνουμε περισσότερο ορατές. Κάναμε γνωστό το ζήτημα μέσω της εκπαίδευσης και ξεκινήσαμε διάλογο για τη σημασία των στοιχείων και των αριθμών. Κάθε μήνα ελέγχουμε την στήριξη στην παραγωγή με πολύ απλό τρόπο, υπολογίζουμε το ποσοστό των γυναικών και ανδρών παραγωγών, σεναριογράφων και σκηνοθετών στους οποίους παρέχουμε στήριξη. Βάζουμε πρώτα την ισότητα, δεν βασιστήκαμε στις ποσοστώσεις. Μπορείτε να μάθετε περισσότερα για το πώς έγινε αυτό εφικτό στην ηλεκτρονική διεύθυνση του Ινστιτούτου μας.

Η μεγαλύτερη συμμετοχή γυναικών έχει αλλάξει το πρόσωπο του σουηδικού σινεμά;

Φυσικά, το πιστεύω απόλυτα. Υπάρχουν περισσότερες οπτικές. Επιπλέον, σήμερα (το σουηδικό σινεμά) είναι πιο ανταγωνιστικό και περισσότεροι κινηματογραφιστές ζητούν τη στήριξή μας. Γνωρίζουν ότι ο μόνος τρόπος να συνεχίσουν, είναι να έχουν μεγαλύτερη φιλοδοξία για τους ίδιους και τα πρότζεκτ τους. Το αποτέλεσμα είναι ταινίες καλύτερης ποιότητας. Το βλέπουμε αυτό από τη συμμετοχή στα φεστιβάλ και από τα εθνικά και διεθνή βραβεία.

Πείτε μας λίγα πράγματα για τη δουλειά που κάνετε με το Eurimages και το Συμβούλιο της Ευρώπης προς τη δημιουργία πρότασης για την ισότητα των φύλων στο σινεμά…

Το Eurimages έχει μία ενεργή ομάδα εργασίας για την ισότητα των φύλων, η οποία υπάρχει από το 2013 και επιχειρεί να επιτύχει την ισότητα των φύλων στον οπτικοακουστικό τομέα. Έχει αναλάβει μία σειρά πρωτοβουλιών, ανάμεσά τους τη σύσταση βραβείο στην καλύτερη γυναίκα σκηνοθέτη, αρκετές υποτροφίες που στηρίζουν τις γυναίκες δημιουργούς, συλλογή στοιχείων, ενώ οργανώνει συναντήσεις κάθε τετράμηνο για αύξηση της ενημέρωσης (περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στο http://www.coe.int/t/dg4/eurimages/Gender/Gender_en.asp). To Eurimages παρέχει, επίσης, τεχνογνωσία σε ομάδα εργασίας του Συμβουλίου της Ευρώπης που σχεδιάζει μια πρόταση για την ισότητα των φύλων στον οπτικοακουστικό τομέα, η οποία θα κατατεθεί προς έγκριση στο συμβούλιο υπουργών έως τα τέλη του 2017.

Είστε μία επιτυχημένη παραγωγός. Τι είναι αυτό που σας κάνει να ασχολείστε κάθε φορά με κάποιο συγκεκριμένο πρότζεκτ;

Σε μεγάλο βαθμό υποκινούμαι από το πάθος. Είμαι πολύ επιλεκτική και συνεργάζομαι μόνο με σκηνοθέτες που θαυμάζω και σέβομαι το ότι αφηγούνται ιστορίες με τη δική τους οπτική για τη ζωή, την οποία συνδυάζουν με μια ισχυρή κινηματογραφική φωνή.

Πείτε μας λίγα πράγματα για τις δύο ταινίες σας που θα δούμε στην Αθήνα, στο πλαίσιο του αφιερώματος «50/50 Ισότητα και στον Κινηματογράφο».

To Pure είναι η ιστορία της Καταρίνα, ενός κοριτσιού που είναι 20 χρονών. Με ένα προβληματικό παρελθόν σε ένα υποβαθμισμένο προάστιο, η πορεία της μοιάζει προδιαγεγραμμένη – μέχρι τη στιγμή που ανακαλύπτει τη μουσική. Τα πάντα αλλάζουν όταν ακούει την ερμηνεία του Requiem του Μότσαρντ που της ανοίγει έναν πανέμορφο νέο κόσμο. Αισθάνεται ότι πρέπει να αλλάξει τη ζωή της και να πάει όσο πιο μακριά γίνεται από την άσχημη καθημερινότητά της. Αλλά ο δρόμος που πρέπει να ακολουθήσει αποδεικνύεται επικίνδυνος, γεμάτος ψέματα, προδοσία, ενώ μπλέκεται και σε μια επικίνδυνη σχέση με τον παντρεμένο διευθυντή ορχήστρας Άνταμ. Ωστόσο, η Καταρίνα είναι έτοιμη κάνει τα πάντα προκειμένου να αποκτήσει τη νέα της ταυτότητα. Είμαι τόσο περήφανη για αυτή την ταινία. Ήταν το ντεμπούτο της σεναριογράφου/σκηνοθέτιδος Λίσα Λάνγκσεθς και της ηθοποιού Αλίσια Βικάντερς. Έπρεπε να πολεμήσουμε προκαταλήψεις και στερεοτυπικές οπτικές στη διάρκεια της ανάπτυξης και της χρηματοδότησης της ταινίας. Ευτυχώς, επιμείναμε στο όραμά μας και ήμασταν αρκετά ξεροκέφαλες ώστε να το κάνουμε πραγματικότητα. Η ταινία ταξίδεψε σε όλο τον κόσμο, κέρδισε πολλά βραβεία και ένα αστέρι γεννήθηκε…

Η ταινία Armwrestler from Solitude είναι ένα αισιόδοξο ντοκιμαντέρ για τη Χάιντι Άντερσον, παγκόσμια πρωταθλήτρια του bras de fer. Σε ένα μικρούτσικο χωριουδάκι στα βόρεια της Σουηδίας που λέγεται Ενζαμχέτεν (Μοναξιά) ζουν 16 κάτοικοι. Είναι όλοι τους μια οικογένεια και το χωριό θα μπορούσε να είναι σαν οποιοδήποτε άλλο «φυσιολογικό» χωριό εάν δεν υπήρχε η αγάπη τους για το bras de fer. Ανάμεσα στους κατοίκους είναι και η 23χρονη Χάιντι Άντερσον, τέσσερις φορές παγκόσμια πρωταθλήτρια. Το πνεύμα φιλίας στο χωριό έχει διδάξει στη Χάιντι ότι μόνη της είναι δυνατή, μπορεί να πάει μακριά, αλλά μαζί με τους άλλους είναι δυνατότερη και μπορεί να πάει ακόμα πιο μακριά. Ολόκληρο το χωριό τη στηρίζει καθώς κατακτά τον κόσμο. Η ταινία είναι γεμάτη ζεστασιά, ενέργεια και χιούμορ. Και αυτή η ταινία είναι πολύ ιδιαίτερη για μένα. Η Λίζα Μούνθε και εγώ γνωρίσαμε τη Χάιντι Άντερσον όταν ακόμα φοιτούσαμε στη σχολή κινηματογράφου. Μάς τράβηξε αμέσως η ενέργεια της Χάιντι και των συγγενών της. Έπρεπε να κάνουμε μια ταινία για αυτήν και το πνεύμα της οικογένειάς της στο χωριό Ενζαμχέτεν. Τέσσερα χρόνια αργότερα η ταινία κυκλοφόρησε σε τέσσερις χώρες και κέρδισε το εθνικό βραβείο καλύτερου ντοκιμαντέρ εκείνη τη χρονιά. Όπου προβάλαμε την ταινία η αντίδραση του κοινού ήταν η ίδια: γέλιο, αγωνία (ο τελευταίος αγώνας είναι τόσο επικός όσο ο αγώνας στο Rocky) και γεμάτη ζεστασιά αγάπη. Η Λίζα Μούνθε και εγώ το σκηνοθετήσαμε μαζί και ανυπομονώ να το δω μαζί σας το Σάββατο!

Ποια είναι τα επόμενα πρότζεκτ σας;

Εδώ και δυόμισι χρόνια βρίσκομαι στο Σουηδικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου και είμαι υπεύθυνη για το σχέδιο μικρο-προϋπολογισμού «Moving Sweden» που επικεντρώνεται σε ταλέντα που αφηγούνται δυνατές ιστορίες μέσω νέων φορμάτ. Και μπορώ να σας πω ότι υπάρχουν μερικά πολύ ενδιαφέροντα ταλέντα εκεί έξω…

Newsroom ΑΛΤΕΡ ΕΓΚΟ