Φωτεινή Κακόγιαννου: «Τα Ελευσίνια Μυστήρια αποτελούν τον σύνδεσμο με την πηγή μας, με το λαό μας»

Η Φωτεινή Κακόγιαννου, εκπαιδευτικός, αρχαιολόγος και συγγραφέας, μιλά στο in.gr για τα δυο πρώτα της βιβλία που θέμα έχουν τα Ελευσίνια Μυστήρια. Δίνει περισσότερες πληροφορίες για τον λόγο που γίνονταν και γιατί ήταν τόσο γνωστά στον αρχαίο κόσμο, όπως επίσης και γιατί ενδιαφέρουν τους σημερινούς Έλληνες.

Μιλήστε μου για τα βιβλία σας: Ελευσίνια Μυστήρια: «Πορεία προς την μύηση» και «Τελετουργικό» (Εκδόσεις Όστρια).

«Η Πορεία προς τη Μύηση» παρουσιάζει με αναλυτικό τρόπο, τα Κρητικά και Αιγυπτιακά Μυστήρια, που κατευθύνουν στα Ορφικά και τα Πυθαγόρεια και αργότερα στην κοσμογονία του Πλάτωνα. Το «Τελετουργικό» περιγράφει με κάθε λεπτομέρεια τα αρχαιολογικά δεδομένα και τις ιστορικές πηγές όταν συνδυαστούν με την Ορφική και Πυθαγόρεια κοσμοθεωρία που οδηγούν στην περιγραφή των σταδίων μυήσεως.

Σε τι αναγνώστες απευθύνονται;

Τα βιβλία απευθύνονται στους μαθητές, φοιτητές, σε αυτούς οι οποίοι ασχολούνται με την πανεπιστημιακή έρευνα γιατί πρόκειται για ένα πλήρες και ολοκληρωμένο έργο με βάση την αρχαία ελληνική βιβλιογραφία. Ξεκινάμε από τον Παυσανία και τον Διόδωρο τον Σικελιώτη για να φτάσουμε μέχρι τα βότανα του Διοσκουρίδη, την Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Υπάρχουν αναφορές στους Νεοπλατωνικούς, στον Πλωτίνο, τον Ιάμβλιχο αλλά και στους Νεοπυθαγόρειους, και τους Ερμητιστές ακόμα. Όλα αυτά πιστεύω ότι αφορούν και κάποια πανεπιστήμια αν ενδιαφέρονται, αλλά είναι τόσο εύληπτα δοσμένα ώστε μπορεί και ο μέσος αναγνώστης, που δεν γνωρίζει τι είναι τα Ελευσίνια μυστήρια και που απλά βλέπει έναν αρχαιολογικό χώρο, να πάρει μια ιδέα για όλα αυτά για το τι πρόκειται και για το τι γινόταν μέσα στο τελεστήριο.

Τι ήταν αυτό που σας ώθησε να γράψετε τα βιβλία αυτά με θέμα τα Ελευσίνια Μυστήρια;

Η αφορμή ήταν η προσπάθειά μου να λυτρωθώ από μία ασθένεια την νόσο του Still. Κάνοντας λοιπόν μία προσπάθεια αυτοθεραπείας ανακάλυψα ότι υπάρχουν τρόποι να συγκεντρωθούμε μέσα στο ασυνείδητο και να θεραπεύσουμε πράγματι καταστάσεις που κάνουν την ψυχή να νοσεί. Όταν η ψυχή νοσεί, νοσεί και το σώμα. Έτσι ακριβώς επειδή η αρρώστια σε εμένα εκδηλώθηκε στα μάτια, προκαλώντας φλεγμονές και τύφλωση, προσπάθησα να κάνω τον εαυτό μου να λειτουργήσει μέσα από μία μελέτη. Το έκανα περισσότερο για να αποδείξω ότι μπορώ να θεραπευτώ και να δω. Και βέβαια η μελέτη αυτή με οδήγησε σε πολλούς και διαφορετικούς δρόμους.

Σε τι πηγές έχετε ανατρέξει ώστε να τα γράψετε;

Ξεκίνησα μελετώντας τον Όμηρο και τον Ησίοδο. Κατόπιν τον Παυσανία και τον Διόδωρο Σικελιώτη, τον Στοβαίο, τη Μαρτυρία για τα Ελευσίνια Μυστήρια του Απουλίου και του Μάρκου Αυρήλιου και τέλος ανέτρεξα στους Νεοπυθσγόρειους, τον Αρχύτα, τον Ιάμβλιχο και τον Απολλώνιο τον Τυανέα.

Τι ήταν τα Ελευσίνια Μυστήρια;

Τα Ελευσίνια Μυστήρια είναι (όχι ήταν) μία ιερή τελετουργία που οδηγεί στη θέαση του ανώτερου εαυτού μας, ενώ ταυτόχρονα απελευθερώνουν πολύ μεγάλα ποσά ενέργειας σε πολύ μικρό χρονικό διάστημα και χρησιμοποιούνται για να ξεκλειδώσουν και να ξεμπλοκάρουν τα κύτταρα από την σκοτεινή τους πλευρά. Λειτουργούν ψυχοδυναμικά και ουσιαστικά όπως λέει ο Δημόκριτος, γνωστότατος γιατί αυτός αποτελεί την βάση της θεωρίας της διάσπασης του ατόμου, αναφέρει ότι μέσα από τα Ελευσίνια Μυστήρια δημιουργούνται ισότοπα των ζωντανών όντων και ισότοπα του ίδιου του ατόμου. Ο Αριστοτέλης επίσης, ο οποίος είχε μετάσχει και στα Ελευσίνια και στα Καβείρια Μυστήρια, λέει ότι τα μυστήρια αποτελούν την ουσιαστικότερη μορφή ψυχοθεραπείας γιατί εκδηλώνεται μέσα από αυτά το άτομο ως θερμική ενέργεια.

Μικρά Ελευσίνια και Μεγάλα Ελευσίνια…

Οι μύστες μυούνταν πρώτα στα Μικρά Ελευσίνια και τους δέχονταν στα Μεγάλα μετά από ένα χρόνο. Στην προκαταρκτική αυτή μύηση εκείνοι που προσέρχονταν έπαιρναν διάφορες οδηγίες απ’ τον Μυσταγωγό ή Ιεροφάντη ή Προφήτη, όπως τον έλεγαν και γίνονταν διάφοροι καθαρμοί για τον εξαγνισμό και την προπαρασκευή των μειούμενων για τα μεγάλα μυστήρια. Οι μυούμενοι θυσίαζαν έναν μικρό χοίρο, έκαναν λουτρό στη θάλασσα, ορκίζονταν για τη μυστικότητα και διδάσκονταν ότι έπρεπε για να μπορούν αργότερα να καταλάβουν τα μεγάλα μυστήρια που θα τους αποκαλύπτονταν.

Τα Ελευσίνια Μυστήρια τι υπόσχονταν στους μυημένους;

Στα Ελευσίνια Μυστήρια μετείχαν και άνδρες και γυναίκες. Η κατ’ουσίαν υπόσχεση είναι η οδός προς το Αγαθόν καθώς και η Θέωση. Με άλλα λόγια ιερείς των Ελευσινίων πίστευαν ότι μέσα σε κάθε άνθρωπο κρύβεται μια θεϊκή οντότητα με ισχυρές δυνάμεις οι οποίες πρέπει να ελεγχθούν προς τη σωστή οδό για να μην καταστρέψουν αλλά να θεραπεύσουν και να δημιουργήσουν. Οι μεγάλοι Μύστες ονόμαζαν αυτή την εκπαίδευση «Μελέτη Θανάτου».

Γιατί οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι γυναίκες ήταν διαφορετικά όντα από τους άντρες;

Οι Γυναίκες ουσιαστικά, κατά τη διαδικασία της Μυήσεως θεωρούνται ισχυρότερες των ανδρών. Αυτό συμβαίνει γιατί τα Ελευσίνια Μυστήρια είναι θηλυκά Μυστήρια και αφορούν στην επέκταση της αντίληψης των Γυναικών στο αριστερό ημισφαίριο του εγκεφάλου. Οι Γυναίκες γεννιούνται με ενεργά τα εσωτερικά τους κέντρα και διαθέτουν πέρα από το χάρισμα της προφητείας, το χάρισμα της θεραπείας και της δημιουργίας της ζωής. Ο Πλάτων αναφέρει στον Τίμαιο ότι την πραγματική αίσθηση της Όρασης, η οποία είναι η πολυτιμότερη των Αισθήσεων, ανήκει μόνο στις γυναίκες και διδάσκεται στους άντρες.

Οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν στην μετενσάρκωση;

Πίστευαν. Μιλούσαν για τη Μετενσάρκωση από τον Θαλή και το Δημόκριτο μέχρι τον Πλάτωνα, τον Αριστοτέλη και τον Κλήνη της Αλεξανδρείας. Οι ορφικοί πιστεύουν πως ο άνθρωπος πρέπει να απαλλαγεί από το τιτανικό στοιχείο και να επιστρέψει καθαρός στους ουράνιους θεούς. Οι Τιτάνες, για τους ορφικούς, είναι σύμβολα της αρχέγονης δύναμης του κακού, διαμελίζουν το ένα σε πολλά μέρη, όπως έκαναν με τον ταύρο-Διόνυσο. Και η ψυχή, έχοντας εγκαταλείψει το σώμα της, φτερουγίζει ελεύθερη στον άνεμο, αλλά μια πνοή την στέλνει ξανά σε ένα καινούριο σώμα. Με τις διαρκείς ενσαρκώσεις διατρέχει τον «μεγάλο κύκλο της αναγκαιότητας». Ο «τροχός της γεννήσεως», φαίνεται πως κυλά διαρκώς σε έναν ανανεούμενο κύκλο.

Τι πίστευαν οι αρχαίοι για το σώμα και την ψυχή;

Η πρώτη απόδειξη για την αθανασία της ψυχής στηρίζεται στην θεωρία για την μετεμψύχωση των πυθαγορείων, η οποία ενισχύεται με την άποψη του Ηράκλειτου ότι τα πάντα γεννώνται από το αντίθετό τους. Αν είναι αλήθεια ότι οι ψυχές κατεβαίνουν στον Άδη και επανέρχονται κατόπιν στην ζωή για να ενδυθούν νέα σώματα, τότε είναι φανερό ότι οι ψυχές υπάρχουν μετά τον θάνατο. Για να το αποδείξει αυτό ο Σωκράτης λαμβάνει υπόψιν του την θεωρία της «γενέσεως εκ των εναντίων». Το ισχυρότερο δημιουργείται από το ασθενέστερο, το βραδύτερο από το ταχύτερο, το χειρότερο από το καλύτερο, το δικαιότερο από το άδικο και αντίστροφα. Όταν τα πάντα με τον τρόπο αυτόν γεννώνται από τα αντίθετά τους, επειδή αυτά είναι δύο πάντοτε κατ’ανάγκη πρέπει να συμβαίνουν δύο γενέσεις. Το αντίθετο της ζωής είναι ο θάνατος, όπως του ύπνου είναι η εγρήγορση. Άρα κατ’ανάγκη από την ζωή πρέπει να γενάται ο θάνατος, και από τον θάνατο η ζωή.

Τα Ελευσίνια εορτάζονταν και σε άλλες περιοχές της Ελλάδας εκτός από την Ελευσίνα;

Τα Ελευσίνια καθώς και τα Ορφικά και Πυθαγόρεια Μυστήρια θεωρήθηκαν ενιαία και αδιαίρετα. Πέρα από την Ελευσίνα, τα ίδια Μυστήρια θα τα δούμε στον Κρότωνα με τους Πυθαγορείους, στη Σαμοθράκη αλλά και σε ορισμένες κρυφές περιοχές (σπήλαια, άδυτα της Αττικής – Πάρνηθα, της Κρήτης και της Ρόδου).

Τα αρχαία Ελευσίνια Μυστήρια πόσο ενδιαφέρουν τους σημερινούς Έλληνες;

Τα Ελευσίνια Μυστήρια έχουν τεράστια σημασία γιατί αποτελούν τον σύνδεσμο με την πηγή μας. Με τον λαό μας. Αλλά κυρίως με την μορφή της ψυχοθεραπείας που θα μπορούσαμε να εφαρμόσουμε για την αυτοβελτίωση, για την κατάργηση της κατάθλιψης και μια και μιλάμε για μια εποχή ηθικής και κοινωνικής κρίσης, τα Ελευσίνια Μυστήρια συνενώνουν το έθνος, συνενώνουν την παιδεία μας, συνενώνουν ακόμη και ένα τελετουργικό τυπικό το οποίο αν εφαρμοστεί μπορεί να μας κατεβάσει στις μνήμες των προγόνων μας.

Με τα βιβλία σας για τα Ελευσίνια Μυστήρια θέλετε να μεταδώσετε κάτι στον αναγνώστη;

Την Αλήθεια. Αυτά τα οποία γράφονται είναι η αλήθεια. Θέλω να εκτιμήσει ότι ασχολήθηκα με το να βρω πραγματικά γεγονότα και πηγές. Να εκτιμήσει το αρχαίο ελληνικό πνεύμα. Το αρχαίο ελληνικό ιδεώδες όπως δίνεται και ακόμα να διαπιστώσει ότι ίσως πράγματα που έρχονται από το εξωτερικό, είτε θεραπευτικά είτε γνωστικά τα έχουμε εμείς εδώ και πάρα πολλούς αιώνες, από το 5000 π.Χ στην διάθεσή μας, μέσα στον Ηρόδοτο, μέσα στον Ηράκλειτο, μέσα στον Θαλή, μέσα στον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη, αλλά δυστυχώς δεν τα διδάσκουμε στα σχολεία για κάποιους συγκεκριμένους λόγους.

Ποιο είναι το επόμενο βιβλίο σας;

Είναι υπό έκδοση το βιβλίο μου με τίτλο «Πυθαγόρεια μυστήρια, η αιθερική πορεία», πάλι από τις εκδόσεις Όστρια. Δεν θέλω να πω κάτι άλλο για να έρθετε στην παρουσίαση τους στο Therapy Planet 1η Μαρτίου 2015 και φυσικά ακολουθεί και άλλη παρουσίαση στις εκδόσεις Όστρια.

Η Φωτεινή Κακόγιαννου είναι κάτοχος M.Sc. Ομοιοπαθητικής και απόφοιτος του Αρχαιολογικού τμήματος του Πανεπιστημίου Αθηνών. Αποφοίτησε με άριστα (9 3/12) και κατόπιν εργάστηκε ως επόπτης ανασκαφών στην εφορεία αρχαιοτήτων Δωδεκανήσου με έδρα την Σάμο. Συμμετείχε σε προγράμματα ανασκαφών στην περιοχή Ακρωτηρίου Σαντορίνης. (1988-1989) Πορίσματα εργασιών της που αναφέρονται στην προϊστορική αρχαιολογία έχουν δημοσιευθεί στο τοπικό περιοδικό «Έλευσις»,περιοχής Βόλου Μαγνησίας. (1998-1999) Είναι κάτοχος μεταπτυχιακού τίτλου του τμήματος Φιλοσοφίας-Παιδαγωγικής-Ψυχολογίας του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, με κατεύθυνση «Συστηματική Φιλοσοφία», και γενικό βαθμό «Λίαν Καλώς» (8,22) οκτώ και είκοσι δύο.Εκπονεί διδακτορική διατριβή στο ΕΚΠΑ ( τμήμα ΦΠΨ, τομέας Φιλοσοφίας) με θέμα «Αρχαιοελληνικές και ρωμαϊκές πηγές και επιδράσεις στο Κοινωνικό Συμβόλαιο του J.J.Rousseau » με επόπτη τον τακτικό καθηγητή Μ. Φ .Δημητρακόπουλο. Συγχρόνως ασχολείται με την εσωτερική φιλοσοφία, τα αρχαία ελληνικά μυστήρια και την ερμηνεία κειμένων παλαιογραφίας, ενώ παράλληλα φοιτά στο μεταπτυχιακό τμήμα συγκριτικής γλωσσολογίας. Είναι εκπαιδευτικός με ενεργή παρουσία στη δευτεροβάθμια εκπαίδευση και το Υπουργείο παιδείας, ενώ παράλληλα ασχολείται με συγγραφικό έργο (άρθρα της δημοσιεύονται κατά καιρούς σε επιστημονικά περιοδικά) και το όνομα της αναφέρεται συχνά σε βιβλιοκριτικές και παρουσιάσεις νέων συγγραφέων.