Καΐσα Έκις Έκμαν: «H Άνοιξη είναι το μοναδικό πράγμα που η τρόικα δεν μπορεί να κλέψει από την Ελλάδα»

Στο καινούργιο της βιβλίο «Κλεμμένη Άνοιξη» (Εκδόσεις Κέδρος) η Καΐσα Έκις Έκμαν (Kajsa Ekis Ekman) παρουσιάζει το χρονικό της ελληνικής κρίσης, όπως το βίωσε και το κατέγραψε η ίδια από τον Αύγουστο του 2011 που πρωτοήρθε στην Ελλάδα αλλά και δύο χρόνια μετά που συνέχιζε να την επισκέπτεται. Το 2014 τιμήθηκε στη χώρα της με το βραβείο Lars Johan Hierta για το βιβλίο της «Κλεμμένη Άνοιξη» (Skulden).

Συνέντευξη: Πάνος Βασιλάκης

Το νέο σας βιβλίο «Κλεμμένη Άνοιξη» πόσο πολύ αφορά τους Έλληνες ώστε να το διαβάσουν;

H «Κλεμμένη Άνοιξη» δεν γράφτηκε για τους Έλληνες, αλλά για τους Σουηδούς οι οποίοι δεν βίωναν την κρίση, και μάθαιναν για αυτή μόνο από τα ΜΜΕ. Δεν θεωρώ, λοιπόν, ότι πρόκειται για ένα βιβλίο που «πρέπει» να διαβάσουν οι Έλληνες. Εναπόκειται σε εκείνους το κατά πόσο θέλουν να γνωρίσουν τι είδα και πώς αναλύω τα πράγματα.

Πώς προέκυψε ο τίτλος του βιβλίου και γιατί αποφασίσατε να γράψετε για την ελληνική κρίση, εξαρχής;

Ο σουηδικός τίτλος δεν ήταν δυνατόν να μεταφραστεί καθώς πρόκειται για λογοπαίγνιο. Το «Κλεμμένη Άνοιξη» αποτελεί αναφορά σε μια σειρά πραγμάτων. Εν μέρει, στην ελπίδα, για μια «Ευρωπαϊκή Άνοιξη», με την οποία θα απαλλασσόμασταν από το νεοφιλελεύθερο καθεστώς λιτότητας και από την τρόικα. Το «Κλεμμένη» αναφέρεται επίσης σε όλα εκείνα που ιδιωτικοποιούνται, στην Ελλάδα, και παραχωρούνται στο κεφάλαιο: δημόσια περιουσία, παραλίες, ενώ, στη Θεσσαλονίκη, έγινε ακόμα και απόπειρα ιδιωτικοποίησης του νερού. Ο τίτλος αποτελεί επίσης παράφραση του τίτλου του βιβλίου του Στρατή Τσίρκα «Χαμένη Άνοιξη», καθώς και αναφορά σε ένα δανέζικο βιβλίο με τον ίδιο τίτλο. Επίσης, η Άνοιξη είναι το μοναδικό πράγμα που η τρόικα δεν μπορεί να κλέψει από την Ελλάδα.
Αποφάσισα να γράψω για την κρίση όταν διαπίστωσα ότι η κάλυψη που παρείχαν τα ΜΜΕ ήταν εξαιρετικά ρηχή. Θεώρησα ότι είχε έρθει η ώρα να συζητήσουμε τι πραγματικά σημαίνει νεοφιλελευθερισμός, ποιες είναι οι αλλαγές που έχουν επέλθει στον καπιταλισμό και τι πραγματικά σημαίνει το Ευρώ. Και έτσι, έκανα όλα αυτά. Για τρία χρόνια, βυθίστηκα στην αναδίφηση βιβλίων οικονομίας, συμμετέχοντας παράλληλα σε απεργίες και διαδηλώσεις, παρακολουθώντας το πρόσωπο της Αθήνας να αλλάζει.

Σχολιάστε μου το «παραμύθι» των τεμπέληδων Ελλήνων.

Πρόκειται για ένα μύθο που αναπαράχθηκε κατά κόρον από τα ευρωπαϊκά ΜΜΕ, προκειμένου να προετοιμαστεί το έδαφος για την επερχόμενη λιτότητα. Ο κάθε πόλεμος, οικονομικός ή στρατιωτικός, χρειάζεται και μια ιστορία για να στηριχθεί. Όταν οι ΗΠΑ εισέβαλαν στο Ιράκ ήταν το «έχουν όπλα μαζικής καταστροφής». Όταν το Ισραήλ βομβάρδιζε τη Γάζα ήταν το «σκοτώνουν νέους Ισραηλινούς». Αν θες να επιβάλεις σκληρά μέτρα λιτότητας, χρειάζεσαι μια ιστορία, ένα μύθευμα, για να τα στηρίξεις. Σε αυτήν την περίπτωση ήταν το «δεν δουλεύουν, ζουν από το δημόσιο τομέα, κάθονται κάτω από τις ελιές και δεν κάνουν τίποτα», και αυτό είναι μια αυτούσια φράση από μια σουηδική εφημερίδα. Με αυτόν τον τρόπο οι περισσότεροι Ευρωπαίοι πολίτες δεν επέδειξαν αλληλεγγύη.

Τρία χρόνια μετά την πρώτη σας επίσκεψη, έχει αλλάξει κάτι όσον αφορά την κατάσταση εδώ αλλά και την εικόνα της Ελλάδα στο εξωτερικό.

Ναι. Δεν είναι πλέον η ίδια χώρα. Η λιτότητα έχει λυγίσει τους ανθρώπους. Στην αρχή, όταν πρωτοήρθα, οι άνθρωποι ήταν ακόμα μαχητικοί, δεν είχαν, ακόμα επηρεαστεί από την κρίση και θεωρούσαν ότι θα μπορούσαν να αλλάξουν τα πράγματα. Πλέον, βλέπω σε φίλους και γνωστούς τα προβλήματα να συσσωρεύονται: έχουν κουραστεί, δεν έχουν λεφτά εδώ και αρκετό καιρό, ορισμένοι δουλεύουν, επτά ώρες την εβδομάδα, εννέα ώρες την ημέρα. Ορισμένοι δεν έχουν καθόλου δουλειά και μετανάστευσαν. Με θυμώνει πολύ όταν διαπιστώνω το βαθμό που μια κακή οικονομική πολιτική μπορεί να επιδράσει αρνητικά στις ζωές τόσων πολλών ανθρώπων.

«Τσάι με τον Παπανδρέου» – «Καπουτσίνο με τον Τσίπρα». Μιλήστε μου για τις δύο συνεντεύξεις και τι έχετε αποκομίσει μιλώντας μαζί τους;

Ο Γ.Παπανδρέου χειρίζεται πολύ καλά τη σουηδική γλώσσα. Πολύ καλύτερα από ό,τι ο Α.Τσίπρας τα αγγλικά. Ωστόσο, σε ό,τι αφορά την πολιτική, θεωρώ ότι ο Παπανδρέου δεν έκανε τις σωστές επιλογές. Το μνημόνιο δεν είχε θετικά αποτελέσματα, μπορούμε, πλέον, να το δούμε αυτό.

Ποιες είναι οι σκέψεις και οι ανησυχίες σας για την ενίσχυση του φασισμού και του ναζισμού στην Ευρώπη και την Ελλάδα ειδικότερα;

Ο φασισμός γνωρίζει άνοδο μόνο όταν δεν υπάρχει, πλέον, η ελπίδα για ένα καλύτερο κόσμο και όταν οι άνθρωποι ενδιαφέρονται μόνο να προκαλέσουν πόνο στους υπόλοιπους. Όταν ο φασισμός επιτυγχάνει, το καταφέρνει με την σχεδόν μεταφυσική ένωση μεταξύ των απελπισμένων, καταπιεσμένων μαζών της εργατικής τάξης, των μικροαστών και των καπιταλιστών. Τώρα υπάρχει μόνο η μία πλευρά, αυτή των καταπιεσμένων ανθρώπων. Οι ηγέτες τους δεν έχουν καμία ποιότητα. Δεν ξέρουν τίποτα από οικονομία και δεν μπορούν να δώσουν λύση στην κρίση. Αυτό ισχύει παντού για τους φασίστες, συμπεριλαμβανομένων αυτών του σουηδικού κοινοβουλίου όπου έχουν το 13%. Αυτοί οι άνθρωποι δεν έχουν ιδέα περί αιτίου και αιτιατού. Θέλουν να εμποδίσουν την μετανάστευση αλλά, ταυτόχρονα, να διατηρήσουν την ανισότητα στον κόσμο. Δεν μπορούν να δουν ότι, αν η Ευρώπη συνεχίσει να πίνει το αίμα της Αφρικής και να εξαπολύει πολέμους στο Αφγανιστάν, θα υπάρχει μετανάστευση. Οι φασίστες είναι υστερικοί άνδρες. Κυβερνώνται απολύτως από τα συναισθήματα και δεν έχουν λογική. Ο ρόλος των αριστερών και των σοσιαλιστών πρέπει να είναι να εμπνέουν ελπίδα ΚΑΙ μια καλή οικονομική πολιτική.