Συνέντευξη του Βολιώτη συγγραφέα και φιλόλογου Κώστα Ακρίβου στο in.gr

Συνέντευξη: Πάνος Βασιλάκης Yt / FΒ / @Tw / Lin

Μπορείτε να μου πείτε λίγα λόγια για το τελευταίο σας βιβλίο «Αλλάζει πουκάμισο το φίδι;»

Είναι ένα μυθιστόρημα για το σκληρό σήμερα, το νοσταλγικό χθες και το αβέβαιο αύριο των Ελλήνων. Ένας 55άρης συγγραφέας, το alter ego μου, προσπαθεί να δώσει απάντηση στο αν στάθηκε τυχερός ή όχι που γεννήθηκε σ΄ αυτή τη χώρα. Αποφασίζει λοιπόν να ταξιδέψει σε όλη την Ελλάδα, για να βρει αν υπάρχουν άνθρωποι, τωρινοί ή παλαιότεροι, που θα τον κάνουν να νιώσει υπερηφάνεια για την πολιτισμική του καταγωγή.

«Η δύναμή μας είναι η γλώσσα μας» έχετε πει σε μια παρουσίαση του τελευταίου σας βιβλίου που έτυχε να παρακολουθήσω. Μπορείτε να μου πείτε γιατί το θεωρείτε αυτό τόσο σημαντικό;

Σήμερα βαδίζουμε ολοταχώς προς μια παγκοσμιοποίηση που δυστυχώς, αντί να ενώνει τους ανθρώπους, τους πολτοποιεί σε μια αισθητική και ιδεολογική ομοιομορφία. Αν θέλουμε εμείς οι Έλληνες – όπως βέβαια και κάθε άλλος λαός – , να διατηρήσουμε την ταυτότητά μας και να μη γίνουμε ένα αμελητέο υλικό σ΄ αυτή την άνευ ορίων και όρων σούπα, τότε το πρώτο που έχουμε να κάνουμε είναι να συνεχίσουμε να λέμε τη θάλασσα, θάλασσα και τον λεβέντη, λεβέντη.

Εκτός από μυθιστορήματα και διηγήματα που εδώ και περίπου 20 χρόνια γράφετε, σκέφτεστε ή θα θέλατε στο μέλλον να γράψετε και κάποιο άλλου είδους βιβλίο, π.χ. ποιητικό;

Για να επιβιώσει το μυθιστόρημα ή έστω για να κάνει ένα βήμα προς τα εμπρός και να ανανεωθεί θεματικά και μορφικά, πρέπει να ενσωματώσει στοιχεία και από άλλες τέχνες και από άλλα είδη λόγου. Θα ήθελα λοιπόν κάποια στιγμή να γράψω ένα μυθιστόρημα που να στηρίζεται στον ποιητικό λόγο, έτσι πως κάνει στο «Φυλαχτό» ο Ρομπέρτο Μπολάνιο.

Τι είδους βιβλία διαβάζετε στον ελεύθερο χρόνο σας; Κάποιο βιβλίο που διαβάσατε τώρα τελευταία και σας έκανε εντύπωση;

Όταν βρίσκομαι στη φάση που γράφω, είμαι περιτριγυρισμένος από λεξικά, βιβλία Ιστορίας, δοκίμια κ.ά. Τον υπόλοιπο καιρό διαβάζω έργα της κλασικής λογοτεχνίας που ως τώρα δεν αξιώθηκα να τα ανοίξω. Παράλληλα παρακολουθώ τις καινούριες γραφές της λογοτεχνίας, σε μια προσπάθεια όχι μόνο να ενημερώνομαι, αλλά κυρίως από έγνοια για το πού πηγαίνει το μυθιστόρημα. Από τους συγγραφείς που διάβασα τα τελευταία χρόνια, μου έκανε μεγάλη εντύπωση η δυναμική της γραφής τού Σεμπάστιαν Μπάρυ.

Ποιοι συγγραφείς σας αρέσουν και ποιοι θεωρείτε ότι σας έχουν επηρεάσει;

Έχω ασχοληθεί αρκετά με τη ζωή και το έργο του Στρατή Δούκα κι αυτό νομίζω πως κατά κάποιο τρόπο έχει μπολιάσει τη συγγραφική μου συνείδηση. Υπάρχουν βέβαια και πολλοί άλλοι που με έχουν διαμορφώσει. Θα μπορούσα να μνημονεύσω αρκετούς, αν και δεν θα ΄θελα να ξεχάσω τον Σκαρίμπα, τον Βουτυρά, την Αξιώτη…. Από τους “ξένους”, πάλι, έχω σε πρώτη θέση τον Μέλβιλ, σχεδόν όλους τους Λατινοαμερικάνους, τον Σελίν, τον Άμος Οζ, την Κάρσον ΜακΚάλερς, τον Ζέμπαλντ…

Έχετε γράψει πολλά αφηγηματικά βιβλία, έχετε συμμετάσχει σε συλλογικά έργα, ανθολογίες, σχολικά εγχειρίδια. Από όλα τα βιβλία που έχετε γράψει, έχετε κάποιο αγαπημένο; Κάποια αγαπημένη στιγμή;

Καθένα είχε τον κάπο του, τις πίκρες και τις χαρές του. Βέβαια τη χαρά που ένιωσα όταν κράτησα στα χέρια το πρώτο μου βιβλίο δεν θα την ξεχάσω ποτέ. Όμως κάθε βιβλίο είναι όπως ένα παιδί: λίγο περισσότερο να αγαπήσεις το ένα, όλα τα υπόλοιπα ή θα δυσαρεστηθούν ή θα ζηλέψουν. Κι αυτό ο συγγραφέας κάποια στιγμή στο μέλλον θα το πληρώσει ακριβά.

Από πού παίρνετε έμπνευση για να γράψετε ένα βιβλίο;

Χρησιμοποιώ δύο κάμερες. Τη μία για εσωτερική ενδοσκόπηση, δηλαδή για τις αγωνίες και τις ιδέες που με απασχολούν χρόνια, και την άλλη για να βλέπω γύρω μου τον κόσμο. Μέχρι τώρα το θέμα για το κάθε βιβλίο μού ήρθε εντελώς ξαφνικά και απροειδοποίητα. Το ίδιο εύχομαι και ελπίζω να συμβεί και τώρα, καθώς περνάω φάση συγγραφικής αφλογιστίας.

Από το 1983 εργάζεστε ως φιλόλογος στη δημόσια μέση εκπαίδευση. Λόγω της εμπειρίας σας όλα αυτά τα χρόνια, τι γνώμη έχετε για τη δημόσια εκπαίδευση; Χρειάζεται να γίνουν κάποιες αλλαγές;

Εξοργίζομαι όταν ακούω πολιτικούς να μιλάνε και να λένε πως πρώτη προτεραιότητα είναι γι΄ αυτούς η παιδεία, ενώ στην ουσία δεν κάνουν το παραμικρό ή, ακόμα χειρότερο, όταν αναλαμβάνουν κάποιο κυβερνητικό αξίωμα, το μόνο που τους ενδιαφέρει είναι να διαιωνίσουν το κομματικό κράτος. Θα έλεγα πως πρέπει να αλλάξουν τα πάντα, με πρώτο και καλύτερο το ειλικρινές ενδιαφέρον της πολιτείας για την ουσιαστική μόρφωση των μαθητών. Τι πρέπει να αλλάξει στον χώρο της παιδείας; Όλα! Και μάλιστα αμέσως και άρδην.

Μπορείτε να μου πείτε λίγα λόγια για το θέμα που έχει προκύψει για την κατάργηση της ενιαίας τιμής του βιβλίου; Ποια είναι η γνώμη σας;

Είναι ακόμα μια απόδειξη πως η κοινωνία και ο πολιτισμός που οραματίζονται σήμερα τα διάφορα κέντρα εξουσίας στηρίζεται στην εμπορικότητα, την ποσότητα και τη μαζικοποίηση. Με την κατάργηση της ενιαίας τιμής του βιβλίου θα εξαφανιστεί πρώτα απ΄ όλα η ποίηση και όποιο άλλο βιβλίο δεν θα έχει τις προδιαγραφές να γίνει μπεστ σέλερ. Αλλά και τα βιβλιοπωλεία της περιφέρειας θα εξαφανιστούν. Άρα πρόκειται για ζήτημα επιβίωσης του βιβλίου.

Τα σχέδιά σας για το μέλλον; Έχετε στα σκαριά κάποιο άλλο βιβλίο ή κάποια άλλη συνεργασία;

Να ακολουθήσουμε την προτροπή του Χέμινγουαίη «Ας μιλάμε για βιβλία προτού γίνουν βιβλία»;

Αφού σας ευχαριστήσω πάρα πολύ για το χρόνο που διαθέσατε να μου απαντήσετε στις ερωτήσεις μου, θα ήθελα ο τελευταίος λόγος να είναι δικός σας.

Όλοι όσοι με τον έναν ή τον άλλον τρόπο ασχολούμαστε γενικά με το βιβλίο να νοιαστούμε για το πώς θα δημιουργηθεί μια καινούρια φουρνιά-γενιά αναγνωστών. Για να γίνει όμως αυτό πρέπει το μάθημα της λογοτεχνίας στα σχολεία να αλλάξει και το πρώτο βήμα που πρέπει να γίνει είναι να μπει η διαδικασία της ανάγνωσης ολόκληρου βιβλίου. Οι μαθητές μας, όπως και οι συνομήλικοί τους σε όλη την Ευρώπη, να έχουν την ευκαιρία να διαβάσουν στη διάρκεια των χρόνων του γυμνασίου και του λυκείου τουλάχιστον έξι βιβλία. Αυτό θα είναι το μεγαλύτερο κέρδος όχι μόνο για τη λογοτεχνία αλλά και για ολόκληρη την εκπαίδευση.

Υπάρχουν και άλλες ερωτήσεις και πολύ ενδιαφέρουσες απαντήσεις από τον κ. Ακρίβο αλλά λόγω του ότι ήταν πολλές και θα μεγάλωνε υπερβολικά το άρθρο, δεν τις έχουμε συμπεριλάβει.
Διαβάστε όλη την συνέντευξη με όλες τις ερωτήσεις εδώ