Μάκης Τσίτας: «Δουλεύω 20 ώρες την ημέρα. Τα παιδιά τα δικά μου είναι τα βιβλία»

Ήρωας του βραβευμένου βιβλίου «Μάρτυς μου ο Θεός» του Μάκη Τσίτα, είναι ο Χρυσοβαλάντης. Ένας 50άρης, άνθρωπος απλός, που το μόνο που επιθυμεί είναι να ζήσει με αξιοπρέπεια, έχοντας βρεθεί χωρίς δουλειά και με την υγεία του κλονισμένη.

Πείτε μου πως αισθάνεστε για την εκδήλωση που θα γίνει σήμερα προς τιμή σας στην Τεχνόπολις;

Αισθάνομαι πολύ συγκινημένος και χαρούμενος που η πόλη στην οποία μένω μόνιμα πια -κατάγομαι από τα Γιάννενα- και τη θεωρώ πόλη μου, με τιμάει σήμερα. Θέλω να πω ένα μεγάλο ευχαριστώ στο Δήμαρχο Αθηναίων τον Γιώργο Καμίνη, ο οποίος αγαπάει τον πολιτισμό και με δικιά του πρωτοβουλία οργανώθηκε αυτή η εκδήλωση προς τιμή μου και μάς παραχώρησε δωρεάν τη μεγάλη αίθουσα στην Τεχνόπολις Δ.Αθηναίων. Χαίρομαι επίσης γιατί θα μιλήσουν σημαντικοί άνθρωποι από τον χώρο του βιβλίου και του πολιτισμού.

Ποιο θεωρείτε ότι είναι το μεγαλύτερο κέρδος από αυτή τη βράβευση;

Κυρίως είναι ηθικό. Κάθε δημιουργός τη χρειάζεται όταν είναι είτε στο ξεκίνημα είτε στο μέσω της συγγραφικής του καριέρας.
Το μυθιστόρημα το έγραφα 10 χρόνια. Κουράστηκα πολύ γι’ αυτό και είναι μια ανταμοιβή ηθική ότι δεν πήγαν οι κόποι μου χαμένοι. Αντιθέτως επιβραβεύτηκαν με τον καλύτερο δυνατό τρόπο και με το βραβείο και με την ανταπόκριση που ήρθε νωρίτερα. Το βραβείο ήταν το επιστέγασμα μιας καλής πορείας που είχε το βιβλίο, που διαβάστηκε και αγαπήθηκε από τους αναγνώστες από τους κριτικούς, τους συγγραφείς και τους δημοσιογράφους.

To Βραβείο Λογοτεχνίας της Ευρωπαϊκής Ένωσης 2014 τι παρέχει στο νικητή;

Είναι το πιο σημαντικό βραβείο σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Στόχος τους βραβείου είναι να προωθηθεί το κάθε βραβευμένο βιβλίο στις υπόλοιπες γλώσσες της Ευρώπης και αυτό γίνεται με μια χρηματοδότηση από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Οπότε εαν ένας εκδότης θέλει από το εξωτερικό να μεταφράσει το βιβλίο, το ποσό της μετάφρασης που θα πλήρωνε, καλύπτεται σε ένα μεγάλο βαθμό από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Σε πόσες γλώσσες έχει μεταφραστεί μέχρις στιγμής το βιβλίο σας «Μάρτυς μου ο Θεός»;

Έχουμε υπογράψει ήδη συμβόλαιο με έξι χώρες και υπάρχουν άλλες έξι που έδειξαν μεγάλο ενδιαφέρον και είναι σε επικοινωνία με τον εκδοτικό μου οίκο.

Ταλαιπωρηθήκατε να το εκδώσετε όμως…

Στην αρχή απευθύνθηκα σε αρκετούς εκδοτικούς οίκους αλλά δεν το ήθελε κανένας γιατί, κατά την γνώμη τους, ήταν αντιεμπορικό. Μου έλεγαν ότι δεν θα πουλήσει καθόλου, ότι είναι ένα περίεργο βιβλίο λόγω της δομής του, άρα αυτό δεν θα αρέσει στον κόσμο. Το θεωρούσαν υπερβολικά προχωρημένο. Το ότι κατάφερε να εκδοθεί και μάλιστα να βραβευτεί, με κάνει ακόμα χαρούμενο.

Σας έχει πειράξει αυτό;

Επειδή προέρχομαι από το χώρο των εκδόσεων, δεν αισθάνομαι πικρία. Το σέβομαι και το καταλαβαίνω ότι κάθε εκδοτικός οίκος έχει την πολιτική του, και το λέω χωρίς να παριστάνω το μεγαλόψυχο.

Πως σας ήρθε η ιδέα να το γράψετε;

Η ιδέα δεν μπορώ να θυμηθώ πως μου ήρθε. Οι ιδέες έρχονται ξαφνικά. Όπως λέμε μάς βρίσκει το θέμα δεν το βρίσκουμε. Μου ήρθε ξαφνικά η ιδέα, έχοντας δει ανθρώπους που έχουν κάποια χαρακτήρισα του ήρωα, μεμονωμένα όμως γιατί είναι σύνθεση πολλών πραγμάτων.

Πόσο επίκαιρoς είναι ο Χρυσοβαλάντης, ο ήρωας του βιβλίου σας «Μάρτυς μου ο Θεός»;

Ο Χρυσοβαλάντης αν και γράφτηκε πριν την κρίση -από το 2000 και μετά-, αποδεικνύεται τελικά ότι είναι ένας άνθρωπος της Κρίσης. Αυτό που βίωνε εκείνος τότε, το βιώνουμε τώρα εμείς. Ήταν τότε άνεργος και παρατηρούσε πράγματα, έβλεπε πράγματα που δεν του άρεσαν, στην αφέλειά του. Και έλεγε μάλιστα «Θα έρθει κάποια στιγμή που θα μας ρίξουν στα βράχια». Έτσι κι αλλιώς υπάρχουν δίπλα μας πολλοί Χρυσοβαλάντηδες, απλώς τους προσπερνάμε, δεν είναι ευχάριστοι και δεν θέλουμε να τους βλέπουμε, να σταθεί η ματιά μας πάνω τους και αν σταθεί, είναι μια ματιά οίκτου.

Πως ξεκινάτε να γράψετε μια ιστορία; Από το θέμα ή βρίσκοντας πρώτα τους ήρωες;

Πάντα σε όλα μου τα γραπτά ξεκινάω από τον ήρωα και όχι από το θέμα. Αφηγούμαι ιστορίες ανθρώπων είτε είναι ενήλικες είτε παιδιά. Αν μέσα από την ιστορία βγει κάτι άλλο, έχει καλός. Πχ στόχος μου δεν είναι να μιλήσω για την φιλία γενικότερα αλλά για την φιλία του Μάκη και του Γιώργου.
Να σας δώσω ένα συγκεκριμένο παράδειγμα. Ένα βιβλίο μου που λέγεται «Απ’ έξω κι ανακατωτά» (Εκδ. Ψυχογιός, 2014) μιλάει για τις παιδικές φοβίες. Ένα παιδί που πάει να πει το ποίημα του και δεν μπορεί. Τον κατεβάζει η δασκάλα και βάζει αυτό τα κλάματα. Το βιβλίο μπήκε σε κάποια σχολεία και από ότι μου είπαν βοήθησε και κάποια παιδιά σε φοβίες που είχαν να τις ξεπεράσουν. Το βιβλίο αυτό ήταν παραγγελία του ανιψιού μου όταν χάσαμε τον πατέρα μου. Ο συνονόματός του ανιψιός μου ήταν πεντέμισι ετών και κάποια στιγμή μου είπε «Θείε όταν θα έρθεις, μη μου φέρεις κάποιο παιχνίδι, θέλω να γράψεις μια ιστορία με μένα και τον παππού. Να είναι ένα εγγόνι που αγαπάει πάρα πολύ τον παππού του». Κάθισα λοιπόν και έχοντας στο νου μου ότι πρέπει να υπάρχει μια τέτοια σχέση, επινόησα μια ιστορία όπου ένα παιδί έχει φοβίες και έβαλα στο τέλος τον παππού να δίνει την λύση.

Γιατί γράφετε;

Ξεκίνησα να το κάνω πολύ μικρός, είναι αυτό που ήθελα και συνεχίζω να το κάνω. Είναι ο τρόπος που επικοινωνώ και εκφράζομαι. Είναι κάτι πολύ βαθύ. Δεν φανταζόμουν ποτέ ότι θα γίνω κάτι άλλο πέρα από συγγραφέας. Αυτό το ήξερα από τα δεκαπέντε μου.

Είσαστε και διευθυντής στο ηλεκτρονικό περιοδικό «Διάστιχο»…

Πριν από δυόμισι χρόνια ξεκίνησε τη λειτουργία του το «Διάστιχο» http://diastixo.gr/, που είναι περιοδικό για το βιβλίο κυρίως και έχει και πολιτιστικά θέματα. Το έχω ξαναπεί, είμαι περήφανος για τους συνεργάτες μου. Μας αγκάλιασε ο εκδοτικός κόσμος και οι αναγνώστες από την πρώτη στιγμή. Στόχος μας είναι η προβολή του καλού βιβλίου.

Το Κράτος είναι κοντά στο «βιβλίο»;

Το Κράτος δεν κάνει απολύτως τίποτα. Δεν βοηθάει καθόλου τους Εκδότες. Ένας άνθρωπος για να γίνει αναγνώστης και να διαβάζει σε όλη του τη ζωή, θα πρέπει να ξεκινήσει να το μάθει αυτό από το Δημοτικό. Δεν υπάρχουν σχολικές βιβλιοθήκες. Κάποια στιγμή φτιάχτηκαν κάποιες αλλά σταμάτησε η λειτουργία τους.
Όλοι οι Υπουργοί Πολιτισμού ασχολούνται από το Λύκειο και μετά και το Πανεπιστήμιο. Κανείς δεν δίνει σημασία στο Δημοτικό και αυτό είναι το τραγικό. Από εκεί και πέρα δεν υπάρχουν βιβλιοθήκες οργανωμένες όπως στα αλλά Ευρωπαϊκά Κράτη που τα βιβλία που έχουν, τα έχει αγοράσει το Κράτος. Αν συνέβαινε κι εδώ θα ήταν πολύ μεγάλη βοήθεια στους Έλληνες Εκδότες.
Οι Πρωθυπουργοί κατά καιρούς μοιράζουν τα Υπουργεία χωρίς να σκεφτούν καν ποιος είναι ικανός και έχουμε δει στο παρελθόν ανθρώπους εντελώς άσχετους. Οπότε καταλαβαίνετε ότι αυτοί δεν ξέρουν και δεν αγαπάνε το βιβλίο, την αξία του.

Το βιβλίο έχει μεταφερθεί και παίζεται στο θέατρο…

Το βιβλίο έχει μεταφερθεί στο θέατρο και παίζεται από τον Νοέμβριο στο Vault και οι παραστάσεις θα συνεχιστούν μέχρι το Πάσχα (ήταν να τελείωνε αρχές Ιανουαρίου αλλά πήρε παράταση). Έχει γίνει διασκευή από εμένα γιατί ήταν έτοιμο το θεατρικό, λόγω του ότι το βιβλίο είναι γραμμένο σε πρώτο πρόσωπο. Έχουμε δώσει παραστάσεις στη Λάρισα, στην Πάτρα, στη Νάουσα και σε άλλες πόλεις στην Ελλάδα.

Είστε πολυάσχολος. Ελεύθερο χρόνο έχετε;

Δουλεύω πάρα πολύ! 20 ώρες την ημέρα. Τα παιδιά τα δικά μου είναι τα βιβλία και εκεί είναι που αφιερώνω όλη την προσοχή μου και το ενδιαφέρον μου.

Έχετε ξεκινήσει το επόμενό σας βιβλίο;

Ναι…έχω ξεκινήσει με αργούς ρυθμούς το επόμενο μυθιστόρημά μου.

Να το περιμένουμε σε 10 χρόνια;

Ελπίζω να μην κάνει και αυτό τόσα χρόνια να βγει (γέλια..). Έχω βρει τους ήρωες και τώρα είμαι στη συλλογή υλικού και ταυτόχρονα γράφω. Μέσα στο 2015 θα κυκλοφορήσουν δυο ακόμα βιβλία μου. Το ένα είναι παιδικό και το άλλο είναι ένα χιουμοριστικό βιβλίο για ερωτευμένους.