Είδος προς εξαφάνιση η άγρια μπανανιά της Μαδαγασκάρης

Η άγρια μπανανιά, που κράτα το «κλειδί» για την προστασία και της βρώσιμης μπανάνας, ετέθη στη λίστα των φυτών προς εξαφάνιση.  ​​

Στη Μαδαγασκάρη υπάρχουν πλέον μόλις πέντε ώριμα ηλικιακά δέντρα άγριας μπανανιάς και οι επιστήμονες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τη διάσωσή τους, αφού απ’ αυτά εξαρτώνται και οι καλλιέργειες των εδώδιμων μπανανών, παγκοσμίως.

Οι ερευνητές αναζητώντας τη φυτεία με τις μπανανιές στη Μαδαγασκάρη ανακάλυψαν ότι ήταν σχεδόν εξαφανισμένη, αλλά η συμπερίληψη των πέντε δέντρων στον Κόκκινο Κατάλογο της Διεθνούς Ένωσης για τη Διατήρηση της Φύσης (IUCN) αναμένεται να τονίσει την κρισιμότητα της κατάστασης.

Οι περισσότερες μπανάνες που καταναλώνονται σε όλο τον κόσμο είναι του είδους Cavendish, το οποίο είναι ευάλωτο σε ένα παράσιτο των φυτών.

Οι ερευνητές έχουν εστιάσει την προσπάθεια τους στην ανάπτυξη νέων ποικιλιών, που να είναι εξίσου νόστιμες αλλά και αρκετά ανθεκτικά τα δέντρα ώστε να επιβιώσουν από τη λεγόμενη «νόσο του Παναμά».

Η μπανάνα της Μαδαγασκάρης έχει αναπτυχθεί σε συνθήκες απομόνωσης, σε ένα νησί αποκομμένο από την ηπειρωτική χώρα και ίσως γι’ αυτό να έχει συγκεκριμένες ιδιότητες.

Ο Ρίτσαρντ Άλεν, εκτιμητής στους Βασιλικούς Βοτανικούς Κήπους, Kew, εξηγεί ότι το είδος Ensete perrieri θα μπορούσε να έχει ανοχή στην ξηρασία ή την ασθένεια. «Δεν έχει τη νόσο του Παναμά, οπότε ίσως έχει γενετικά χαρακτηριστικά έναντι της ασθένειας», λέει.

Η Δρ Χελεν Ραλιμανανα από το Κέντρο Διατήρησης των Βασιλικών Βοτανικών Κήπων της Μαδαγασκάρης προσθέτει ότι το φυτό αποτελεί μέρος της πλούσιας φυτικής κληρονομιάς του νησιού.

«Είναι πολύ σημαντικό να διατηρήσουμε την άγρια ​​μπανάνα γιατί έχει μεγάλους σπόρους που μπορούν να προσφέρουν την ευκαιρία να βρεθεί ένα γονίδιο για τη βελτίωση της καλλιεργούμενης μπανάνας. Εάν η άγρια ​​μπανάνα μπορέσει να προστατευθεί, θα υπάρξουν ευκαιρίες για τη συλλογή των σπόρων και θα εξετάσουμε το γενετικό προφίλ του φυτού», εξηγεί.

Η μπανάνα της Μαδαγασκάρης παράγει σπόρους μέσα στο φρούτο, πράγμα που σημαίνει ότι δεν κατάλληλη προς βρώση. Αλλά η διασταύρωση θα μπορούσε να οδηγήσει σε ένα νέο είδος μπανάνας που θα ήταν τόσο βρώσιμο όσο και ανθεκτικό στις περιβαλλοντικές απειλές.

Η μπανανιά αναπτύσσεται στην άκρη των δασών, και έτσι είναι ευάλωτη σε ζημιές από σοβαρά καιρικά φαινόμενα, καθώς και από την υλοτομία, τις πυρκαγιές και την εκκαθάριση των δασών για καλλιέργεια.

Γιατί οι μπανάνες είναι ευάλωτες σε ασθένειες;

Οι μπανανιές είναι κλώνοι – πράγμα που σημαίνει ότι είναι όλες ίδιες. Έτσι, εάν η ασθένεια είναι παρούσα σε ένα δέντρο, μπορεί να εξαπλωθεί γρήγορα σε ολόκληρο τον πληθυσμό των δέντρων.

Η ασθένεια που πλήττει το είδος Cavendish περιορίζεται σήμερα στην Ασία, αλλά εάν εξαπλωθεί στην Αμερική, θα μπορούσε να εξαλείψει την παγκόσμια σοδειά μπανάνας.

Αυτό συνέβη στην δεκαετία του 1950 με το είδος μπανάνας Gros Michel. Μάλιστα, το τραγούδι «Yes! We Have No Bananas,» λέγεται ότι εμπνεύστηκε από την έλλειψη μπανάνας Gros Michel, η οποία ξεκίνησε με ένα ξέσπασμα του μύκητα που προκαλεί τη νόσο του Παναμά.

Οι μπανάνες Gros Michel αντικαταστάθηκαν από τις μπανάνες Cavendish, οι οποίες πήραν το όνομά τους από τον Γουίλιαμ Καβεντις, τον 6ο Δούκα του Ντεβονσάιρ.