Η Βενεζουέλα, μέσα από Συμπληγάδες, εκλέγει πρόεδρο

Το τεράστιο προεκλογικό πλακάτ με τον χαμογελαστό «Νίκο», όπως αποκαλούν χαϊδευτικά τον Μαδουρο οι οπαδοί του, ειναι το πρώτο που αντικρύζει κανείς στον δρόμο από το αεροδρομιο Σίμον Μπόλιβαρ προς το Καράκας. Και σε απόσταση αναπνοής αυτό του Χένρι Φαλκόν, του μόνου υποψηφίου της κατακερματισμένης αντιπολίτευσης που είναι σε θέση να απειλήσει σοβαρά τον Μαδούρο στις σημερινές προεδρικές εκλογές.

Και εδώ θα πρέπει να γίνει μία πολύ σημαντική διευκρίνιση: πρόκειται για εκλογές με έναν μόνο γύρο και με υποψήφιους όχι κόμματα, αλλά άτομα που υποστηρίζονται από κομματικούς σχηματισμούς και συμμαχίες ενός ευρύτατου πολιτικού φάσματος, από απογοητευμένους τσαβιστές μέχρι δεξιούς και ριζοσπαστικά στοιχεία που διασυνδέονται και κατευθύνονται από τον ξένο παράγοντα. Άρα ο ψόγος ότι ο Μαδούρο έχει αποκλείσει από τις σημερινές εκλογές τα κόμματα της αντιπολίτευσης δεν ευσταθεί με την έννοια που του καταλογίζεται. Βέβαια, πίσω από κάθε υποψήφιο βρίσκονται κομματικοί μηχανισμοί που τον στηρίζουν.

Στις βουλευτικές εκλογές του 2015, τις πρώτες μετά το θάνατο του Όυγκο Τσαβες, το κόμμα του «Ενωμένο Σοσιαλιστικό Κόμμα» (PSUV) υπέστη ήττα απέναντι στην συνασπισμένη αντιπολίτευση MUD, η οποία όμως δεν κατάφερε μέχρι σήμερα όχι μόνο να κεφαλαιοποιήσει τη δύναμη της από την βαθιά οικονομική κρίση και την απογοήτευση του λαού, αλλά ούτε καν να προσφέρει εναλλακτικές προτάσεις, να ενσαρκώσει την ελπίδα και ενωμένη να αποτελέσει το αντίπαλο δέος. Αντίθετα, από το 2015 μέχρι σήμερα αναλώθηκε σε στρατηγική φθοράς της εκτελεστικής εξουσίας, δεν τη σεβάστηκε και περιορίστηκε στο να «εκδιώξει» τον Μαδούρο, επίσης εκλεγμένο από τον λαό, από το αξίωμά του. Και αντί να εκμεταλλευτεί την ιστορική ευκαιρία των σημερινών εκλογών και να συστοιχισθεί πίσω από τον Χενρι Φάλκον, καλεί τους ψηφοφόρους να μποϊκοτάρουν την εκλογική διαδικασία και να μείνουν στα σπίτια τους.

Τα σφάλματα του προέδρου

Η αδιέξοδη πολιτική της αντιπολίτευσης σε καμία περίπτωση δεν απαλλάσσει τον πρόεδρο της Βενεζουελας των δικών του ευθυνών. Σε πολλές περιπτώσεις υπέπεσε σε σοβαρά θεσμικά σφάλματα, κινήθηκε στα όρια της συνταγματικής τάξης και σε κάποιες περιπτώσεις και πέρα από αυτήν. Παρά το γεγονός ότι ο μη χαρισματικός Μαδούρο, συνεχίζει να στηρίζεται από εκατομμύρια τσαβιστες, είναι οφθαλμοφανές ότι σημαντικά τμήματα των λαϊκών τάξεων έχουν χάσει την έμπιστοσυνη τους προς το πρόσωπο του. Στην συγκέντρωση της περασμένης Πέμπτης στο κέντρο του Καράκας, με την οποία ολοκληρώθηκε ο προεκλογικός αγώνας, ήταν σαφές ότι ο κόσμος ήταν πολύ λιγότερος, παρά την παρουσία του πρώην «ποδοσφαιρικού τιτάνα» Ντιεγκο Μαραντόνα. Η οικονομική και κοινωνική κρίση που έχει ήδη οδηγήσει σε έξοδο εκατομμύρια κατοίκους της χώρας, με έναν πληθωρισμό που τρέχει πάνω από 17.000%, αναζητείται στην εποχή προ Μαδούρο, όταν ο Τσάβες, μεταξύ άλλων, εξήγαγε σοσιαλιστική επανάσταση μοιράζοντας φτηνό πετρέλαιο σε χώρες της Λατινικής Αμερικης. Ευχή και κατάρα της Βενεζουελας ήταν και είναι το πετρέλαιο.

Το παραγωγικό μοντέλο της χώρας υπήρξε ανέκαθεν «πετρελαιοκεντρικό». Και όσο η τιμή του μαύρου χρυσού ήταν υψηλή, η κατάσταση βρισκόταν υπό έλεγχο. Τα πράγματα άλλαξαν όταν η τιμή του έπεσε κατακόρυφα. Ο Μαδούρο δεν αντελήφθη τα σημεία των καιρών, ότι δηλαδή θα έπρεπε να αντιμετωπίσει μία κατάσταση στα πρόθυρα ανθρωπιστικής κρίσης με μεγαλύτερο ρεαλισμό και κατά προτεραιότητα. Και σε όποιες προσπάθειες διαφοροποίησης του παραγωγικού μοντέλου έκανε, βρήκε απέναντι του την επιχειρηματική ελίτ, αλλά και τους σκληροπυρηνικούς από το κόμμα του.

Διαιώνιση του «τσαβισμού»;

Ευθύνες έχει και ο λαός. Μεγάλο τμήμα των οικονομικά ασθενέστερων έχει «αδρανοποιηθεί» από το δωρεάν επιδοτούμενο σύστημα κρατικων παροχών και επιζητεί τη διαιώνιση του τσαβισμού, φοβούμενο ότι τυχόν αλλαγή προέδρου και κυβέρνησης θα το έβγαζε από την νιρβάνα. Και εδώ αναζητείται η εξήγηση για τη μεγάλη στήριξη που απολαμβάνει ακόμη ο τσαβισμός στη χώρα, παρά τη βαθιά απογοήτευση από τις πολιτικές Μαδούρο.

Και ο ξένος παράγων; Δηλώνει εκ των προτέρων ότι δεν πρόκειται να αναγνωρίσει το αποτέλεσμα των εκλογών. Οι ΗΠΑ επέβαλαν οικονομικές κυρώσεις στη χώρα, χαρακτηρίζουν ανοιχτά τον Μαδοϋρο «απειλή» και κάνουν λόγο ακόμη και για ενδεχόμενο στρατιωτικής εισβολής, ενεργοποιώντας τα πατριωτικά αντανακλαστικά ψηφοφόρων στην αγκαλιά του Μαδούρο. Όσο για την ανίσχυρη ΕΕ, δεν έχει αποστείλει παρατηρητές, ωσάν να προδικάζει ότι το εκλογικό αποτέλεσμα θα είναι προϊόν καλπονοθείας. Έτσι, ο λαός της χώρας, απομονωμένος, οικονομικά εξουθενωμένος και κουρασμένος, καλείται να συμμετάσχει ή να απέχει από τις κάλπες. Προγνωστικά είναι δύσκολο να κάνει κανείς. Φαίνεται πάντως ότι η η διεθνής κοινότητα «συνωμότησε» για πιθανή διαιώνιση του σοσιαλιστικού μοντέλου της Βολιβαριανής Επανάστασης και μετά τις σημερινές εκλογές.

Ειρήνη Αναστασοπούλου, Καράκας