Η Κ. Μπερδέκα μιλάει για το «Υστερόγραφο»

Η ομάδα MeWe παρουσιάζει στο Θέατρο του Νέου Κόσμου το Υστερόγραφο, σε σκηνοθεσία Κατερίνας Μπερδέκα από τη Δευτέρα 14 Μαΐου. Το Υστερόγραφο είναι μια παράσταση εμπνευσμένη από μια δεκασέλιδη προσωπική επιστολή που εκκινείται από την εικοσάχρονη επαγγελματική και φιλική σχέση δύο ανδρών από το 1960 έως το 1980 με στόχο του συγγραφέα να κάνει γνωστό στα παιδιά και τα εγγόνια του φίλου του ότι ήταν «εξέχων άνθρωπος, Άνθρωπος με Άλφα κεφαλαίο».

Πώς μια επιστολή μπορεί να αλλάξει όσα πίστευες για τον παππού σου; Πώς μια επιστολή μπορεί να σε αλλάξει; πώς η ζωή μας το 2018 δανείζεται στοιχεία από το 1950; τελειώνουν ποτέ οι φιλίες;

H Kατερίνα Μπερδέκα λίγο πριν την πρεμιέρα βρήκε λίγο χρόνο να μας μιλήσει για την υπόθεση του έργου και τους ήρωες της.

Τι πραγματεύεται το έργο;

Πρόκειται για μια δεκασέλιδη προσωπική επιστολή του Θανάση Κλαδούχου για τον συνέταιρο και φίλο του Σταύρο Κομίνη, του οποίου είμαι εγγονή. Ο Θανάσης και ο Σταύρος είχαν μαζί ένα ποδηλατάδικο για μια εικοσαετία. Η επιστολή απευθύνεται στους απογόνους του και έχει στόχο να τους «ννωρίσει» τον Σταύρο καθώς ο Θανάσης ήξερε ότι ο Σταύρος δεν μιλούσε πολύ, αλλά στην πολυετή συνεργασία τους είχε συγκρατήσει ιστορίες και εξομολογήσεις του. Πράγματι η οικογένειά του δεν γνώριζε αρκετές από τις ιστορίες που περιγράφει ο γράφων.

Η επιστολή αποτελεί μια μαρτυρία του ανθρώπου που γράφει, με λιτό, ανεπιτήδευτο ύφος για τον καλύτερό του φίλο και τις καθημερινές στιγμές τους, αλλά και τη μαρτυρία του ίδιου του Σταύρου για τα ανεκπλήρωτα όνειρά του, για τον εμφύλιο και την συμμετοχή του στη μάχη του Μελιγαλά, για τις διώξεις που υπέστη λόγω των αριστερών του φρονημάτων αλλά και την εξορία του στην Ικαρία.

Ποιους προβληματισμούς θίγει;

Έχει σημασία η καταγωγή μας; Γνωρίζουμε τον πρόγονό μας; Μας επηρεάζει η γνώση αυτή των θετικών αλλά και αρνητικών χαρακτηριστικών του; Αρκεί η αγάπη μας γι΄ αυτόν; Τί ρόλο παίζει η μνήμη; η θύμηση; η λήθη; Πόσο εύκολο είναι να θυμηθούμε τους πιο δικούς μας ανθρώπους όταν έχουν πια φύγει; Πόσο εύκολα τους έχουμε ξεχάσει; Γιατί οι γενιές της Κατοχής και του Εμφυλίου σιώπησαν για πολλά χρόνια ακόμα και στους πιο δικούς τους ανθρώπους; Έχει σημασία η γνώση της ιστορίας της χώρας μας; Σε τί ωφελεί να την μάθουμε; θα μπαίναμε στον κόπο να γράψουμε μια επιστολή σε κάποιους για κάποιον; Ποιος θα ήταν αυτός;

Ποιο είναι το προφίλ των ηρώων;

Οι ήρωες του «Υστερόγραφου» αποτελούν τους απογόνους του Σταύρου που καλούνται να ανακαλύψουν μέσα από την επιστολή αυτόν τον άνθρωπο, τις αποφάσεις του, τις πράξεις του, τις αποτυχίες και τις επιτυχίες του, την ύπαρξή του στον κόσμο. Αποκαλύπτουν την προσωπική τους σχέση μαζί του στηριζόμενοι ο καθένας σε ένα κύριο χαρακτηριστικό του και συνδέονται με την ιστορία της επιστολής που τους ταιριάζει. Ο καθένας θα μιλήσει τα λόγια του ίδιου του Σταύρου προσπαθώντας να τον γνωρίσει, να τον συμπονήσει, να τον αγαπήσει, να τον θυμηθεί.

Τι αναφορές έχει στο σήμερα;

Η ιστορία ενός ανθρώπου έχει αναφορές σε κάθε σήμερα. Η στάση του απέναντι στις ιστορικές συγκυρίες, η τόλμη ή η δειλία του, οι αποφάσεις του, το αποτύπωμα που άφησε στους ανθρώπους γύρω του είναι σημαντικά για κάθε εποχή. Κάθε άνθρωπος είναι ένα σύμπαν, μικρής διάρκειας αλλά με δυνατότητα σημαντικού αποτυπώματος. Διαφέρουν οι τρόποι που διάγουμε τη ζωή μας σε κάθε εποχή, η πρόοδος της τεχνολογίας και η διαφορετική νοοτροπία διαφορετικών περιοχών του κόσμου ή χρονικών περιόδων. Στην πραγματικότητα όμως κάθε άνθρωπος σε κάθε μέρος ή εποχή καλείται, μεταξύ άλλων, μία ή και περισσότερες φορές στη ζωή του να πει το μεγάλο ναι ή το μεγάλο όχι, να το αποδείξει αυτό με πράξη και να αποδεχτεί τις συνέπειες. Να αγαπήσει και να επιτρέψει να αγαπηθεί.

Δυστυχώς, επίσης, οι περιγραφές των προπολεμικών και μεταπολεμικών χρόνων, με ανθρώπους να νοιώθουν τη ζωή τους να φεύγει από τα χέρια τους, μοιάζει να μας θυμίζει τη δική μας εποχή αλλά έτσι κι αλλιώς η ιστορία είναι γεμάτη από εξάρσεις και υφέσεις και δεν ξέρει κανείς σε ποια καμπή της θα βρεθεί. Μεγαλύτερη σημασία έχει τί στάση θα τηρήσουμε εμείς απέναντί της.

Ποιο είναι το μήνυμα που θέλετε να έχει πάρει ο θεατής όταν δει την παράσταση;

Ότι η μνήμη είναι σάρκα μας και πρέπει να την αναγνωρίζουμε, να την φροντίζουμε, να την ταΐζουμε, να την αναζητούμε, να βλέπουμε τις πληγές της και να τις αντιμετωπίζουμε, να την αγαπάμε, να τη σεβόμαστε, για να είναι υγιής ώστε να μην αναπτύξει καρκινώματα, προσωπικά αλλά και κοινωνικά και ιστορικά.

Ποια είναι η αγαπημένη σας σκηνή; 

Οι αγαπημένες μου σκηνές είναι μια σιωπή, ένα τρίγωνο σε ένα τοίχο, μια πλάτη ενός ηθοποιού, δυο παιδικά γέλια, μια τρομαγμένη ανάσα, μια σκιά, ο ήχος μιας ζώνης στον αέρα, ένα βίαιο σπρώξιμο κι ένας ήχος νερού που στάζει από ένα χέρι.