«Η Κιβωτός του Νο», ένα μεσαιωνικό πολιτικό παραμύθι για την κρίση

Ένα μεσαιωνικό πολιτικό παραμύθι όχι μόνο για όσα έχουν συμβεί κατά τη διάρκεια της κρίσης, αλλά και για την καθημερινή ζωή των πολιτών κάτω από εξωφρενικά πιεστικές περιστάσεις είναι το βιβλίο του Βαγγέλη Χερουβείμ «Η Κιβωτός του Νο», που έχει ως χαρακτηριστικό του υπότιτλο «Το μέλλον ενός μεσαίωνα στην Γκρεκονία και την Εσπερινή Ουνία» (εκδόσεις Τόπος).

Το βιβλίο αποτελεί συνέχεια μιας άλλης σύνθεσης, του «Περί γκρεκόνων σκιάς (Ηγεμόνες, ησυχία και εξέγερση στον τροϊκό μεσαίωνα)», που κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη πριν από τέσσερα χρόνια, μεταφέροντας στο χαρτί μια σειρά από ραδιοφωνικά σκίτσα του συγγραφέα, όπως ακούστηκαν από τη συχνότητα του σταθμού «Στο κόκκινο» (ο Χερουβείμ συνεργάζεται επίσης με την εφημερίδα «Η Αυγή» ως γελοιογράφος).

Ο μεσαίωνας του Χερουβείμ δεν είναι η μαύρη και αγράμματη εποχή που μας έρχεται συνήθως κατά νουν όταν ακούμε τη λέξη. Είναι ένας μεσαίωνας πλούσιος σε χρώματα, αντιθέσεις και αντιφάσεις, γνωρίζει πώς να αντιμετωπίσει και να χρησιμοποιήσει την προηγμένη τεχνολογία και δεν καταφεύγει σε σωματικά βασανιστήρια. Άλλα είναι τα βασανιστήρια από τα οποία υποφέρουν οι κάτοικοι τόσο της Εσπερινής Ουνίας, που αντιπροσωπεύει την Ευρώπη, όσο και της Γκρεκονίας, η οποία είναι βεβαίως η αλωμένη από τα αλλεπάλληλα οικονομικά μέτρα της δημοσιονομικής προσαρμογής Ελλάδα.

Η κοινωνική παρακμή, η εισοδηματική ισοπέδωση, η θηριώδης ανεργία και η εξαθλίωση τάξεων που άλλοτε ανθούσαν χωρίς να έχουν την παραμικρή σχέση με τα μεγάλα αρπακτικά της ιδιωτικής οικονομίας μαστίζουν επί καθημερινής βάσεως τους κατοίκους της Γκρεκονίας, που ό,τι κι αν κάνουν, όπως κι αν το προσπαθήσουν, όπως κι αν πορευτούν, δεν θα αποφύγουν να έρθουν αντιμέτωποι με την καταστροφή. Όσο για τους άλλους, τους ανθρώπους της Εσπερινής Ουνίας, αδίκως πίστεψαν πως το φρούριο που έχτισαν για να προστατέψουν την ευημερία και την ηγεμονία τους θα ήταν αρκετό για να μείνουν μακριά από τα δεινά του υπόλοιπου πλανήτη, ο οποίος τους χτυπάει κάθε τόσο ανησυχητικά την πόρτα.

Ο χρόνος της δράσης ξεκινάει στο αφήγημα του Χερουβείμ από το 1010 και φτάνει μέχρι το 1014 (αρκεί να προσθέσουμε σε αυτές τις χρονολογίες μια χιλιετία για να συνεννοηθούμε). Δεν αρκούν ωστόσο αυτά, γιατί ο συγγραφέας ανατρέχει και στο ιστορικό παρελθόν της Γκρεκονίας, ξεκινώντας από τη διαίρεση μεταξύ βενιζελικών και οπαδών του βασιλιά και φτάνοντας μέχρι τον Εμφύλιο με την ένοπλη σύγκρουση ανάμεσα στην Αριστερά και το μεταπολεμικό κράτος. Όπως σημειώνει σε κάποιο σημείο ο συγγραφέας, καμιά ιστορική περίοδος δεν είναι ανεξάρτητη από την άλλη και ένα προηγούμενο στάδιο εμπεριέχει πάντοτε το σπέρμα που θα κυοφορήσει το επόμενο.

Η μεγαλύτερη αρετή του βιβλίου είναι η ονοματολογία του. Δεκάδες ψευδομεσαιωνικής καταγωγής ονόματα που παίζουν με τα ονόματα των πολιτικών, αλλά και των οικονομικών ή των διοικητικών στελεχών της πρώτης πενταετίας της κρίσης, οδηγώντας σε ένα γλωσσικό οργασμό, ο οποίος τινάζει κάθε πολιτική σοβαροφάνεια και κάθε ρητορικό τερτίπι στον αέρα, για να παραδώσει τα πάντα στην ειρωνεία και το χλευασμό, χωρίς όμως την ίδια στιγμή να παρασυρθεί στην ευκολία της ηθικολογίας και της καταγγελίας. Γιατί το χιούμορ δεν κάνει μαθήματα ηθικής ούτε αναλαμβάνει χρέη διδασκαλίας.Το μόνο που ξέρει είναι πώς να μας υποδείξει, ανοίγοντας ταυτοχρόνως την καρδιά, τις πηγές της κακοδαιμονίας μας.