Ελπιδοφόρο εξατομικευμένο εμβόλιο για τον καρκίνο ωοθηκών

Ένα νέο αντικαρκινικό εμβόλιο που σχεδίασαν ερευνητές της Ιατρικής Σχολής Perelman στο Πανεπιστήμιο της Πενσιλβάνια και το Αντικαρκινικό Κέντρο Abramson δημιουργεί βάσιμες ελπίδες για καλύτερη θεραπεία του καρκίνου των ωοθηκών.

Το εξατομικευμένο εμβόλιο δημιουργήθηκε από ανοσοκύτταρα των ιδίων των ασθενών, τα οποία αφού καλλιεργηθούν σε εργαστηριακές συνθήκες εν συνεχεία εγχύονται και πάλι στις πάσχουσες ώστε να προκαλέσουν ευρεία ανοσολογική αντίδραση.

Η προκαταρκτική κλινική δοκιμή, στοιχεία της οποία δημοσιεύονται στο επιστημονικό έντυπο Science Translational Medicine, έγινε σε ασθενείς με προχωρημένου σταδίου καρκίνο των ωοθηκών που ενώ είχε στόχο την ασφάλεια και την σκοπιμότητα του, τελικά προέκυψαν βάσιμες ενδείξεις ότι είναι αποτελεσματικό.

Περίπου οι μισές ασθενείς παρουσίασαν ενδείξεις ότι ανταποκρίνονται στη θεραπεία και μάλιστα αυτές έτειναν να ζουν περισσότερο διάστημα χωρίς πρόοδο της νόσου. Μια ασθενής μάλιστα, δύο χρόνια μετά τον εμβολιασμό, παρέμεινε ελεύθερη νόσου για επιπλέον πέντε χρόνια χωρίς περαιτέρω χορήγηση αγωγής.

Η μελέτη έγινε από τον Γεώργιο Κούκο, τη Λανα Κανταλαφτ και τον Αλεξαντερ Χαραρι. Οι Δρ Κούκος και Κανταλαφτ σχεδίασαν την καινοτόμο μέθοδο παραγωγής του εμβολίου.

Τα περισσότερα αντικαρκινικά εμβόλια που έχουν αναπτυχθεί μέχρι σήμερα έχουν σχεδιαστεί να αναγνωρίζουν και να επιτίθενται σε ένα συγκεκριμένο μόριο που εντοπίζεται στα καρκινικά κύτταρα. Ωστόσο, ο Δρ Κούκος και η συνεργάτιδα του εξατομίκευσαν το εμβόλιο ώστε να μπορεί να ανταποκρίνεται στον όγκο κάθε διαφορετικής πάσχουσας και στις μοναδικές μεταλλάξεις της. Επίσης, μπορεί να διεγείρει μια ανοσολογική αντίδραση όχι μόνο κατά ενός σχετιζόμενου με τον όγκο στόχου αλλά κατά εκατοντάδων ή χιλιάδων.

Το εμβόλιο χρησιμοποιεί την φυσική διαδικασία της ανοσίας των Τ-κυττάρων έναντι των όγκων και την ενισχύει ώστε να κάμψει τις άμυνες του όγκου. Οι ερευνητές έφτιαξαν το εμβόλιο της κάθε ασθενούς εξετάζοντας τα μονοπύρηνα κύτταρα του περιφερικού αίματος τους για κατάλληλα πρόδρομα κύτταρα και έπειτα τα καλλιέργησαν στο εργαστήριο, ώστε να παραχθεί μεγάλος πληθυσμός δενδριτικών κυττάρων. Τα δενδριτικά κύτταρα είναι απαραίτητα για την αποτελεσματική ανοσοαπόκριση των Τ-κυττάρων. Συνήθως «τρώνε» μολυσματικά παθογόνα, κύτταρα όγκου ή οτιδήποτε άλλο θεωρείται «ξένο» και εκθέτουν εκ νέου τμήματα του εισβολέα στα Τ-κύτταρα και άλλα στοιχεία του ανοσοποιητικού συστήματος, για να προκαλέσουν μια συγκεκριμένη αντίδραση. Οι ερευνητές εξέθεσαν τα δενδριτικά κύτταρα σε ειδικά προετοιμασμένα εκχυλίσματα του όγκου του ασθενούς, ενεργοποίησαν τα κύτταρα με γ-ιντερφερόνη και τα εισήγαγαν στους λεμφαδένες των ασθενών, προκειμένου να προωθήσουν την απόκριση των Τ-κυττάρων.

Συνολικά 25 ασθενείς πήραν μέρος στην κλινική δοκιμή, καθεμιά εκ των οποίων ελάμβανε μια δόση του εμβολίου κάθε τρεις εβδομάδες, και σε ορισμένες περιπτώσεις για πάνω από έξι μήνες. Οι μισές ασθενείς παρουσίασαν μεγάλες αυξήσεις στον αριθμό των Τ-κυττάρων που ανταποκρίνονταν στον όγκο, ένδειξη καλής απόκρισης στον εμβολιασμό.

Το ποσοστό επιβίωση στην διετία για τις ασθενείς που ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία ήταν 100%, ενώ για τις μη ανταποκρινόμενες 25%.

Μια 46χρονη ασθενής που είχε καρκίνο ωοθηκών σταδίου 4 στην αρχή της μελέτης, με γενικά κακή πρόγνωση, έλαβε 28 δόσεις εξατομικευμένης αγωγής σε εύρος διετίας και παρέμεινε ελεύθερη νόσου για πέντε χρόνια.