Τουρκία: Πολιτικός γίγαντας με πήλινα πόδια

Μπορεί η Τουρκία να εμφανίζεται ως μια πανίσχυρη πολεμική μηχανή, μια
πολιτική δύναμη τεραστίων διαστάσεων κι ένας «χωροφύλακας» της ευρύτερης
περιοχής που έχει ισχυρές βάσεις, η αλήθεια, όμως, είναι διαφορετική.
Θα μπορούσε να χαρακτηριστεί ως ένας πολιτικός γίγαντας με πήλινα
οικονομικά πόδια, καθώς τον τελευταίο καιρό ο δημοσιονομικός
εκτροχιασμός της χώρας είναι γεγονός.

Η οικονομία βρίσκεται σε δύσκολη θέση, οι ξένοι αναλυτές κάνουν λόγο για ισορροπία τρόμου μεταξύ χρεοκοπίας και βαθιάς κρίσης, την ίδια ώρα που ο Ταγίπ Ερντογάν απειλεί με πόλεμο τους πάντες.

Τις προηγούμενες ημέρες αποδείχθηκε πόσο εύθραυστή είναι η τουρκική οικονομία με την κατάρρευση της λίρας. Η ισοτιμία της με το δολάριο για πρώτη φορά ξεπέρασε τις 4 λίρες για ένα δολάριο και έφτασε συγκεκριμένα στο 4,0361, κάνοντας ιστορικό αρνητικό ρεκόρ.

Μια κατάρρευση που γίνεται στη σκιά της επιδείνωσης των αμερικανοτουρκικών σχέσεων που είναι άγνωστο που θα καταλήξουν.

Παράλληλα, η απόδοση του δεκαετούς τουρκικού ομολόγου σκαρφάλωσε στο 12,73% προ ολίγων ημερών
Τα ασφάλιστρα κινδύνου, τα γνωστά και στην Ελλάδα CDS, αυξάνονται δραματικά έναντι έκθεσης σε τουρκικό χρέος. Σύμφωνα με τα στοιχεία της IHS Markit το CDS για τα πενταετή ομόλογα ανήλθε στις 200 μονάδες βάσης.

Σε πρόσφατη ανάλυσή του το πρακτορείο Reuters αναφέρεται στο δύσκολο δρόμο που βρίσκεται η τουρκική οικονομία.

Γίνεται λόγος για τις ανισορροπίες στα θέματα του υψηλού πληθωρισμού και στο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και ότι η τουρκική λίρα θα συνεχίσει να χάνει σε αξία έναντι των άλλων νομισμάτων.

Ο αναλυτής στο άρθρο αναφέρει πως οι σχέσεις Τουρκίας και ΗΠΑ ακόμη δεν έχουν βελτιωθεί, πως είναι άδηλο πως θα διαμορφωθούν οι σχέσεις αυτές μετά τον διορισμό του νέου Αμερικανού ΥΠΕΞ.

Είναι λογικό να ξεσπαθώνει ο Ταγίπ Ερντογάν κατά των οίκων αξιολόγησης μετά την υποβάθμιση της οικονομίας από την Moody’s. Οι αγορές βλέπουν μια χώρα σε εμπόλεμη κατάσταση, με πολιτική αστάθεια και με τις πρόωρες εκλογές να πιέζουν ακόμη περισσότερο. O Moody’s υποβάθμισε το αξιόχρεο της Τουρκίας κατά δυο βαθμίδες χαμηλότερα της επενδυτικής βαθμίδας, επικαλούμενος ανησυχίες για το πολιτικό κλίμα της χώρας και τη μεγάλη εξάρτησή της από την ξένη χρηματοδότηση.

Η Goldman Sachs είπε πως η Τουρκία δείχνει τα «κλασικά σημάδια μιας οικονομίας που υπερθερμαίνεται», προειδοποιώντας ότι για τη σταθεροποίηση χρειάζεται χαμηλότερη ανάπτυξη.

Το ίδιο το ΔΝΤ προειδοποιεί πως η έκρηξη του πληθωρισμού και του ελλείμματος στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών αποτελούν πηγές ανησυχίας.

Το έλλειμμά της γειτονικής χώρας τον Ιανουάριο ανερχόταν στο 6,1% του ΑΕΠ της, με βραχυπρόθεσμες εισροές κεφαλαίων. Πρόσφατο δημοσίευμα των Financial Times είχε τίτλο: «Κύμα προειδοποιήσεων προκαλεί φόβους για την ταχέως αναπτυσσόμενη τουρκική οικονομία».

«Όταν μιλάμε για το πόσες αυξήσεις (επιτοκίων) θα κάνει (η Fed), πόσο σύντομα θα σταματήσει η ΕΚΤ το πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, αυτή δεν είναι μια καλή στιγμή για μια αναδυόμενη οικονομία να έχει ένα μεγάλο έλλειμμα τρεχουσών συναλλαγών και έναν υψηλό πληθωρισμό», σχολίασε ο Ινάν Ντεμίρ, αναλυτής αναδυόμενων αγορών της Nomura. «Θα μπορούσε να υπάρξει μεγάλο πρόβλημα αν επιδεινωθούν οι παγκόσμιες συνθήκες ρευστότητας, ή αν η Τουρκία δυσκολευτεί να προσελκύσει εξωτερική χρηματοδότηση λόγω των πολιτικών ή γεωπολιτικών κινδύνων».

Ο Ερντογάν έχει δηλώσει ότι φέτος ο ρυθμός ανάπτυξης της οικονομίας θα πρέπει να φτάσει το 5,5%, ποσοστό υψηλό αν και πέρυσι στο τρίτο τρίμηνο σημειώθηκε το εξωπραγματικό 11,1% που ήταν το υψηλότερο ποσοστό από κάθε άλλη χώρα της G20.

Ο Αν. Καθηγητής κ. Γρηγόρης Ζαρωτιάδης, Κοσμήτορας της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης μιλώντας χθες στο Πρώτο Πρόγραμμα υπογράμμισε ότι η οικονομική και πολιτική κρίση οδηγεί τον Τούρκο Πρόεδρο σε αναζήτηση εναλλακτικών λύσεων σε Βορρά και Ανατολή με ό,τι και να σημαίνει αυτό σε επίπεδο ριζοσπαστικοποίησης. Ο ίδιος υποστήριξε ότι η εικόνα αυτή της ακμάζουσας τουρκικής οικονομίας αναιρείται καθώς η τουρκική ηγεσία έκανε τη λανθασμένη επιλογή να αξιοποίησεi τη ρευστότητα από το εξωτερικό σε κλάδους της οικονομίας της, όπως κατασκευές και εξοπλιστικά προγράμματα που δεν βοηθούν ούτε στην βιώσιμη ανάπτυξη αλλά και ούτε και στις επενδύσεις και στην εξωστρέφεια.

Οι αναλυτές εκτιμούν ότι η τουρκική οικονομία… πάσχει από υπερθέρμανση. Οι πολιτικές της τουρκικής οικονομίας οδηγούν σε υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης με πολύ ακριβό τίμημα.

Ο δομικός πληθωρισμός έφτασε το 12,1% ενώ ο στόχος ήταν 7% ενώ το έλλειμμα στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (στοιχεία Ιανουάριου 2018) αυξήθηκε κατά 6ο% σε ετήσια βάση, φτάνοντας τα 51.5 δισ. δολ. Για να χρηματοδοτήσει το έλλειμμα αυτό, η Τουρκία βασίζεται σε βραχυπρόθεσμες κεφαλαιακές εισροές. Μέχρι πόσο όμως θα γίνεται αυτό; Και μέχρι πόσο η γειτονική χώρα θα… ζην επικινδύνως;

in.gr