Μελάνωμα: «Κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν»

Ζούμε σε μια από τις πλέον ηλιόλουστες χώρες του κόσμου, αλλά η διαρκής αύξηση των κρουσμάτων μελανώματος τα τελευταία χρόνια ανησυχεί κοινό και ειδικούς. Με αφορμή την Ελληνική Εβδομάδα κατά του Καρκίνου του Δέρματος, οι Δερματολόγοι Αλέξανδρος Κατούλης* και Δημήτριος Σγούρος* μας δίνουν συμβουλές σωστής χρήσης των αντιηλιακών, οδηγίες για την αυτο-εξέταση των δερματικών σπίλων και υπογραμμίζουν την αξία της πρώιμης διάγνωσης για την επίτευξη της θεραπείας της δερματικής κακοήθειας.

Τα επιδημιολογικά στοιχεία δείχνουν ότι, τα τελευταία χρόνια έχουν αυξηθεί αισθητά τα κρούσματα καρκίνου του δέρματος και ιδιαίτερα του μελανώματος, που είναι η πιο σοβαρή μορφή του. Σε τι οφείλεται αυτό; Στις εξελιγμένες διαγνωστικές μεθόδους που έχουν στην διάθεσή τους οι δερματολόγοι, στην ευαισθητοποίηση του κοινού, ή στην μεγαλύτερη έκθεσή μας στον ήλιο;

Ασφαλώς η αύξηση στη συχνότητα εμφάνισης των διαφόρων μορφών του καρκίνου του δέρματος τα τελευταία χρόνια -κυρίως του μελανώματος- είναι στατιστικά τεκμηριωμένη και δεν αποτελεί απλά μια «εντύπωση» των Δερματολόγων ή του κοινού.
Να αναφέρουμε χαρακτηριστικά πως σύμφωνα με τις βάσεις στατιστικών δεδομένων το μελάνωμα αποτελεί τον 5ο συχνότερο καρκίνο στις ΗΠΑ και μάλιστα τον συχνότερο στις ηλικίες 25-29 (2ος σε συχνότητα συνολικά στις νεανικές ηλικίες μεταξύ 15-29 ετών). Δυστυχώς είναι ο μοναδικός από τις επτά συχνότερες μορφές καρκίνων που συνεχίζει να έχει αυξητική τάση στην εμφάνιση του παγκοσμίως.
Ωστόσο τα καλά νέα είναι πως η πρόληψη κυριολεκτικά σώζει. Χαρακτηριστικά, η 5ετής επιβίωση (δείκτης επιτυχούς αντιμετώπισης νεοπλασιών) μπορεί να φτάσει περίπου το 90% σήμερα, ενώ το ποσοστό ήταν στο 49% πριν 60 χρόνια.
Τί προκαλεί όμως αυτή την αύξηση στη συχνότητα του μελανώματος, όπως ορθά ρωτάτε;
Αφενός διαγιγνώσκεται σε πολύ πιο αρχικά στάδια σε σχέση με το παρελθόν. Να τονίσουμε δε πως ένα πολύ αρχόμενο μελάνωμα στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων θεραπεύεται με την απλή χειρουργική του αφαίρεση. Αυτή η άποψη επιβεβαιώνεται άλλωστε και από τους δείκτες επιβίωσης που προαναφέραμε παραπάνω.
Ακόμη πιο συγκεκριμένα στη διάγνωση πολύ αρχικών μορφών μελανώματος συμβάλλουν τα νεότερα διαγνωστικά εργαλεία των Δερματολόγων και συγκεκριμένα η Δερματοσκόπηση και η Ψηφιακή Βιντεοδερματοσκόπηση (κοινώς Χαρτογράφηση Σπίλων). Με το δερματοσκόπιο που αποτελεί ένα μικρό φακό χειρός που εκπέμπει πολωμένο ή μη πολωμένο φως μπορούμε να διακρίνουμε στοιχεία καρκινικής αλλοίωσης μιας βλάβης που δεν είναι ορατά με το γυμνό μάτι ή με τον κλασσικό εξεταστικό φακό.
Αφετέρου όμως πρέπει να μην παραλείψουμε να τονίσουμε την αξία της ευαισθητοποίησης του κοινού, η οποία αυξάνεται χρόνο με το χρόνο, καθώς όμως και τις «κακές συνήθειες» υπερβολικής έκθεσης στον ήλιο. Έχουμε αρκετά περιστατικά που οι ίδιοι οι ασθενείς ή στενοί συγγενείς τους εντόπισαν ένα μελάνωμα στα πλαίσια της αυτοεξέτασης του σώματός τους.

Θα συμφωνήσετε φαντάζομαι ότι πλέον ο κόσμος είναι πιο ενημερωμένος για τους κινδύνους που κρύβει η έκθεση στον ήλιο. Ωστόσο, δεν είναι ο μόνος παράγοντας που μπορεί να αυξήσει τον κίνδυνο καρκίνου του δέρματος. Ποιοι άλλοι παράγοντες ή συμπεριφορές πιστεύετε ότι ευνοούν την εκδήλωση του καρκίνου στο δέρμα;

Ακριβώς αυτό πρέπει να τονίσουμε και να ξεκαθαρίσουμε. Αρχικά τι εννοούμε μιλώντας για «υπερβολική έκθεση» ή για «κακές συνήθειες» έκθεσης στον ήλιο. Η ελεγχόμενη έκθεση στον ήλιο απαιτεί σωστή εφαρμογή σε όλο το σώμα αντιηλιακού σκευάσματος με κάλυψη για τη UVA και UVB ακτινοβολία, αποφυγή έκθεσης κατά τις ώρες 12:00 με 16:00 και παραμονή μας υπό σκιάν (π.χ. ομπρέλα) κατά τις ώρες παραμονής στην παραλία. Αν καταφέρουμε να τηρήσουμε όλα αυτά, τότε είμαστε μόνο ωφελημένοι (οργανικά και ψυχολογικά) από την έκθεσή μας στον ήλιο.
Τα λάθη κρύβονται σε πράγματα που, είτε παραμελούμε, είτε αγνοούμε. Συγκεκριμένα, είναι διαπιστωμένη η πολύ έντονα επιβαρυντική δράση που έχουν τα σοβαρά ηλιακά εγκαύματα κατά την παιδική και εφηβική ηλικία. Επίσης είναι λάθος η θεώρηση που έχουν πολλοί άνθρωποι με δουλειές γραφείου πως «μόνο για 2-3 εβδομάδες καταφέρνω να παω στη θάλασσα, οπότε πόσο να με βλάψει ακόμα και αν δεν προσέξω;». Έχει αποδειχθεί πως η υπερβολική και διακοπτόμενη έκθεση στον ήλιο χωρίς μέτρα προστασίας -δηλαδή π.χ. έντονη έκθεση μόνο για λίγες ημέρες την περίοδο της άδειας ή κατά τα Σαββατοκύριακα το καλοκαίρι – έχει ιδιαίτερα βλαπτική δράση στο DNA των κυττάρων του δέρματος.
Τέλος δε είναι σοβαρή παράλειψη η μη χρήση αντιηλιακού στο πρόσωπο όλους τους μήνες του χρόνου, ιδιαίτερα για άτομα που ανήκουν στις λεγόμενες «ομάδες υψηλού κινδύνου», όπως άλλωστε υποννοείτε και στην ερώτησή σας.
Πράγματι, για να είμαστε απόλυτα σωστοί, πέρα από τη λάθος έκθεση στον ήλιο υπάρχουν και άλλοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο εμφάνισης του μελανώματος αλλά και των υπολοίπων μορφών καρκίνου του δέρματος. Τέτοιοι παράγοντες αποτελούν ο αυξημένος αριθμός σπίλων (>50) ιδιαίτερα από τη νεανική ηλικία, ο αυξημένος αριθμός των άτυπων σπίλων (δυσπλαστικών) ιδιαίτερα όταν εμφανίζεται και σε άλλα άτομα της οικογένειας, η ύπαρξη μεγάλων συγγενών σπίλων από τη γέννηση, ο ανοιχτόχρωμος φωτότυπος δέρματος (ξανθά/κόκκινα μαλλιά, ανοιχτόχρωμα μάτια, λευκό δέρμα που καίγεται εύκολα στον ήλιο), η ύπαρξη εφηλίδων (φακίδων) σε μεγάλη έκταση και σε μη εκτεθειμένα σημεία στον ήλιο (π.χ. πλάτη), η χρήση solarium, καθώς και -εξαιρετικά σημαντικό- το ατομικό ή οικογενειακό ιστορικό μελανώματος ή λοιπών καρκίνων του δέρματος.

Όπως προείπατε, το οικογενειακό ιστορικό παίζει καθοριστικό ρόλο στην εκδήλωση του καρκίνου του δέρματος. Για την ειδική αυτή κατηγορία ατόμων, ισχύουν ειδικές οδηγίες και προληπτικά μέτρα κατά της νόσου;

Όπως είπαμε και παραπάνω, το οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος αυξάνει σημαντικά τις πιθανότητες εμφάνισης μελανώματος. Να ξεκαθαρίσουμε όμως πως μιλάμε για ιστορικό καρκίνων του δέρματος και όχι για γενικότερο ιστορικό άλλων μορφών καρκίνου στην οικογένεια, για τις οποίες δεν υπάρχουν ξεκάθαρα δεδομένα ακόμα. Επίσης πρέπει να τονίσουμε πως ο κίνδυνος είναι σημαντικότερος για τους πρώτου βαθμού συγγενείς. Μάλιστα δεν μιλάμε αποκλειστικά για ιστορικό μελανωματος στην οικογένεια.
Ακόμη και η ύπαρξη ενός συγγενούς πρώτου βαθμού με ιστορικό ενός άλλου και λιγότερο επιθετικού καρκίνου του δέρματος, όπως π.χ. βασικοκυτταρικού καρκινώματος, μας κατατάσσει στις λεγόμενες «ομάδες υψηλού κινδύνου» για την εμφάνιση μελανώματος.
Γι’ αυτή την ομάδα ατόμων ισχύουν κάπως αυστηρότεροι κανόνες προληπτικών μέτρων. Συγκεκριμένα πρέπει να ακολουθούν ευλαβικά τα όσα είπαμε παραπάνω για τη σωστή έκθεση στον ήλιο. Πρέπει δε ειδικά σε αυτούς τους ασθενείς να γίνει «δευτέρα φύση» η χρήση αντιηλιακού ακόμη και κατά τους χειμερινούς μήνες. Επιπλέον πρέπει να επισκέπτονται περιοδικά το Δερματολόγο τους ανά 6 ή 12 μήνες, ανάλογα και με τα δικά τους χαρακτηριστικά, δηλαδή αριθμό σπίλων, σύνδρομο άτυπων σπίλων κ.λπ.
Στην απορία που μπορεί να προκύψει σε αρκετό κόσμο για το αν αυτά τα άτομα πρέπει να προβούν σε ειδική εξέταση χαρτογράφησης σπίλων, η απάντηση στην πλειοψηφία των περιπτώσεων θα είναι θετική. Άτομο με οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του δέρματος και με κάποιους από τους παραπάνω παράγοντες είναι ο βασικός υποψήφιος για τη λεγόμενη και πολύ ασφαλή και ανώδυνη εξέταση χαρτογράφησης σπίλων.

Το solarium (τεχνητό μαύρισμα) έχει διαπιστωθεί ότι προάγει την ανάπτυξη κακοηθειών στο δέρμα. Ωστόσο, δεν είναι λίγοι εκείνοι που πιστεύουν ότι με ασφαλή χρήση των συσκευών solarium, δεν υπάρχει κίνδυνος για το δέρμα. Εσεις τί πιστεύετε επ’αυτού;

Καταρχήν να εξηγήσουμε πολύ σύντομα πως το μαύρισμα κατά την έκθεσή μας στον ήλιο επιτυγχάνεται με το συνδυασμό της UVA και της UVB ακτινοβολίας. Επιμέρους μελέτες έχουν δείξει πως συγκεκριμένα μήκη κύματος στο φάσμα της Α και Β υπεριώδους ακτινοβολίας είναι καρκινογόνα.
Σκεφθείτε πως οι λάμπες τεχνητού μαυρίσματος κατά κανόνα λειτουργούν σε συγκεκριμένα μήκη κύματος της UVA, με την οποία επιτυγχάνεται ένα ταχύ μαύρισμα μιας και διεισδύει γρηγορότερα και βαθύτερα στις στιβάδες του δέρματος. Μάλιστα δε αυτό το μαύρισμα δεν έχει τη χαρακτηριστική απόχρωση που έχουμε όταν μαυρίζουμε με την απλή έκθεση στον ήλιο.
Κατά συνέπεια, γίνεται εύκολα κατανοητό πως για να επιτευχθεί με το solarium το επιθυμητό τεχνητό μαύρισμα, κινούμαστε σε μήκη κύματος ακτινοβολίας που ενοχοποιούνται για καρκινογένεση.
Σε αυτό το πνεύμα και αξιοποιώντας επιπλέον επιδημιολογικά στατιστικά δεδομένα για το μελάνωμα, ο FDA (Αμερικάνικος Οργανισμός Φαρμάκων και Τροφίμων) αλλά και o WHO (Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας) έχουν κατατάξει τις συσκευές τεχνητού μαυρίσματος σε καρκινογόνα κατηγορίας αντίστοιχης με τον καπνό του τσιγάρου. Υπολογίζεται δε, σύμφωνα με δημοσιευμένες μελέτες και την Αμερικάνικη Ακαδημία Δερματολογίας, η αύξηση του κινδύνου για εμφάνιση μελανώματος από τέτοιες λάμπες σε ποσοστό 59%.
Εμείς κρούουμε ακόμη πιο έντονα το καμπανάκι σε αυτά τα άτομα που ανήκουν στις «ομάδες υψηλού κινδύνου». Μπορεί για κάποιους το τεχνητό μαύρισμα να είναι πολύ αρεστό αισθητικά, ωστόσο εμείς ως Δερματολόγοι οφείλουμε να ενημερώσουμε για όλους τους πιθανούς κινδύνους.

Πρωτοβουλίες, όπως η Ελληνική Εβδομάδα κατά του καρκίνου του Δέρματος, έχουν αγκαλιαστεί από το κοινό και τους δερματολόγους. Φέτος διενεργείται το διάστημα 5-9 Μαΐου. Από την περσινή αντίστοιχη δράση, τι συμπεράσματα εξήχθησαν; Οι Έλληνες τελικά ενδιαφέρονται για την υγεία του δέρματός τους;

Η περσινή εβδομάδα κατά του καρκίνου του δέρματος ήταν εξαιρετικά επιτυχημένη με μεγαλύτερη συμμετοχή εξεταζομένων από τις προηγούμενες χρονιές. Συνολικά εξετάστηκαν σχεδόν 8.000 άτομα από εθελοντές Δερματολόγους σε νοσοκομεία και ιδιωτικά ιατρεία. Σε ποσοστό 8,5% των εξεταζομένων εντοπίστηκαν βλάβες κλινικά ύποπτες για δερματική κακοήθεια. Επίσης εξαιρετικά αισιόδοξο είναι το γεγονός πως πολλοί νέοι σε ηλικία άνθρωποι συμμετείχαν σε αυτή την προσπάθεια.
Πολλοί γονείς μάλιστα έδειξαν ιδιαίτερο ενδιαφέρον ρωτώντας για το θέμα της ηλιοπροστασίας των παιδιών τους και κατανοώντας την αναγκαιότητα χρήσης αντιηλιακού και γενικότερης πρόληψης στην παιδική και εφηβική ηλικία.
Θα λέγαμε συμπερασματικά πως κάθε χρόνο όλο και περισσότερος κόσμος ευαισθητοποιείται και προσέρχεται να εξεταστεί από τους εθελοντές Δερματολόγους κατά την εβδομάδα αυτή. Αυτή η αύξηση αντανακλά το μεγαλύτερο βαθμό συνειδητοποίησης των Ελλήνων για την αξία του προληπτικού ελέγχου των σπίλων (ελιών) και των υπολοίπων στοιχείων του δέρματος.
Πρέπει βέβαια να τονίσουμε πως το θέμα της πρόληψης του καρκίνου του δέρματος και ειδικά του μελανώματος δεν είναι θέμα μιας εβδομάδας. Κατά τη διάρκεια όλης της χρονιάς πρέπει να υπάρχει αυτή η επαγρύπνιση και να συμβουλευόμαστε το Δερματολόγο μας ανάλογα με το ιστορικό μας.

Η συχνότητα του καρκίνου του δέρματος στην Ελλάδα παραμένει σχετικά χαμηλή, αυτό όμως δεν σημαίνει ότι πρέπει να εφησυχάζουμε. Τι συμβουλεύετε το κοινό ενόψει καλοκαιριού;

Ορμώμενοι από την τελευταία πρόταση στην προηγούμενη ερώτηση, θα τονίζαμε αρχικά πως το μελάνωμα και ο καρκίνος του δέρματος γενικότερα δεν είναι θέμα καλοκαιριού μόνο. Αποκτά ιδιαίτερη βαρύτητα το καλοκαίρι μιας και σε αυτή την περίοδο του χρόνου συνήθως εκτίθεται συστηματικά στον ήλιο το μεγαλύτερο κομμάτι του πληθυσμού.
Ωστόσο το μελάνωμα δεν είναι ένας καρκίνος που έχει την τάση να εμφανίζεται με θορυβώδη τρόπο. Δεν πρόκειται δηλαδή στην πράξη να εμφανιστεί μέσα σε μια ημέρα που εκτεθήκαμε πολύ έντονα στον ήλιο. Λέμε συχνά πως πρόκειται για έναν ύπουλο καρκίνο που αργεί να δώσει εμφανή κλινικά σημάδια. Γι’αυτό άλλωστε και παλαιότερα είχαμε περισσότερους θανάτους από το μελάνωμα αναλογικά με τον αριθμό των περιστατικών.
Πλέον, όπως τονίσαμε στην αρχή της συνέντευξης, με τη βοήθεια της Δερματοσκόπησης και των άλλων ψηφιακών μέσων μπορούμε να εντοπίζουμε τους καρκίνους του δέρματος σε πολύ αρχικά στάδια.
Επομένως, θα λέγαμε πως μπορεί μεν τα ποσοστά του μελανώματος να δείχνουν σχετικά χαμηλά στη χώρα μας, ωστόσο τα δεδομένα συνεχώς ανανεώνονται. Τα χαμηλά ποσοστά στη χώρα μας δεν πρέπει να εφησυχάζουν κανένα και ιδιαίτερα τα νεαρά άτομα.
Ενόψει του καλοκαιριού πρέπει να ακολουθούμε όλα τα μετρα πρόληψης που αναφέραμε παραπάνω και τα οποία σε μικρότερο βαθμό πρέπει να ακολουθούμε όλο το χρόνο. Επί τη ευκαιρία δε να υπογραμμίσουμε την αξία της πρόληψης και της χρήσης αντιηλιακού σε συστηματική, καθημερινή βάση για άτομα που έχουν αναγκαστική έκθεση στον ήλιο λόγω επαγγέλματος, όπως π.χ. αγρότες, ψαράδες κ.λπ.

Εκτός από την εκπαίδευση του κοινού ώστε να είναι περισσότερο παρατηρητικό για τυχόν μεταβολές στο σώμα του, και φυσικά τους δερματολόγους στην ορθή διάγνωση της νόσου, πιστεύετε ότι υπάρχουν και άλλες ομάδες επαγγελματιών που αν εκπαιδευτούν σωστά μπορούν να συντελέσουν στον έγκαιρο εντοπισμό του καρκίνου του δέρματος;

Το πρώτο και πλέον βασικό βήμα στο θέμα της πρόληψης και αντιμετώπισης του καρκίνου του δέρματος είναι η ενημέρωση και εκπαίδευση του κοινού για την ορθή αυτοεξέταση του σώματος και τον εντοπισμό των όποιων αλλαγών. Όσο και αν φαίνεται κάτι απλό, έχει υπάρξει πολύ μεγάλο έργο διεθνώς με καμπάνιες ενημέρωσης και αντίστοιχες ενέργειες για να καταφέρουμε να έχουμε αυτό το βαθμό συνειδητοποίησης του πληθυσμού τα τελευταία χρόνια.
Από εκεί και πέρα έρχεται ο ρόλος των συστημάτων υγείας και των επαγγελματιών υγείας. Καθημερινά οι Δερματολόγοι προσπαθούμε να βελτιώσουμε τις διαγνωστικές μας τεχνικές για τη έγκαιρη διάγνωση και αντιμετώπιση του καρκίνου του δέρματος.
Σ’ αυτό το πνεύμα της συνολικής και ευστοχότερης αντιμετώπισης των διαφόρων μορφών καρκίνου του δέρματος, πλέον οι Δερματολόγοι δουλεύουμε σε ομάδες συνεργασίας μαζί με άλλες ιατρικές ειδικότητες, όπως π.χ. Παθολογοανατόμους, Πλαστικούς Χειρουργούς, Ογκολόγους, καθώς και με εξειδικευμένο νοσηλευτικό προσωπικό.
Στο επίπεδο της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας εκτιμoύμε πως οι Γενικοί Ιατροί – καθώς και όλες οι άλλες ιατρικές ειδικότητες – είναι αρκετά καλά εκπαιδευμένοι στο βαθμό του εντοπισμού μιας βλάβης, που έχει τα ύποπτα χαρακτηριστικά του πρώτου επιπέδου ανάλυσης θα λέγαμε, του γνωστού ABCD – ασυμμετρία, ασαφή όρια, ετερογένεια χρώματος, διάμετρος >6 χιλιοστών – και πρέπει να παραπεμφθεί σε ένα Δερματολόγο που είναι και ο καθ’ ύλην αρμόδιος και ο αρτιότερα εκπαιδευμένος.
Το μυστικό κρύβεται, κατά τη γνώμη μας, στην εύρυθμη συνεργασία κοινού, Δερματολόγων και άλλων ιατρικών ειδικοτήτων και νοσηλευτών.

Τα τελευταία χρόνια έχει συντελεστεί σημαντική πρόοδος στα προϊόντα προστασίας του δέρματος από την ηλιακή ακτινοβολία. Ωστόσο, υπάρχουν και αρκετές αμφιβολίες για το πόσο αποτελεσματικά είναι στην πράξη. Εσείς τί γνώμη έχετε για τα αντηλιακά προϊόντα και πώς μας προτείνετε να τα επιλέγουμε ώστε να απολαμβάνουμε τα μέγιστα δυνατά οφέλη;

Όπως εξηγήσαμε και προηγουμένως το δέρμα μας μαυρίζει και δέχεται τις επιδράσεις της UVA και UVB ακτινοβολίας. Τα αντιηλιακά σκευάσματα που προτείνουμε ως Δερματολόγοι είναι εκείνα που έχουν φίλτρα γι’ αυτό το φάσμα υπεριώδους ακτινοβολίας παρέχοντας και την ανάλογη προστασία. Στη συνέχεια συστήνουμε σε γενικές γραμμές αδιάβροχα προϊόντα έτσι ώστε να παρέχουν κάλυψη και κατά την παραμονή μας στο νερό. Επίσης η σύστασή μας είναι για χρήση αντιηλιακών σκευασμάτων με δείκτη προστασίας μεγαλύτερο του SPF30.
Ωστόσο, πρέπει να τονίσουμε και κάποιες λεπτομέρειες. Συγκεκριμένα, για να πετύχουμε την προστασία που μας υπόσχεται το κάθε αντιηλιακό, πρέπει να το τοποθετήσουμε στο σώμα μας σύμφωνα με τις οδηγίες, πρακτικά χρησιμοποιώντας γενναιόδωρη ποσότητα προϊόντος. Επίσης χρειάζεται ανανέωση ανά δίωρο σε απλή παραμονή μας σε εξωτερικό χώρο ή αμέσως μετά από την έξοδό μας από το νερό. Κατά τη διάρκεια του χρόνου οφείλουμε να τοποθετούμε αντιηλιακό σε σημεία όπως το πρόσωπο ή τα αυτιά και η μύτη ιδιαίτερα σε άτομα των «ομάδων υψηλού κινδύνου». Στα μωρά συστήνεται η χρήση τους σε ηλικία κυρίως μεγαλύτερη των 6 μηνών και η χρήση ειδικών αντιηλιακών με φυσικά φίλτρα τιτανίου ή ψευδαργύρου.
Βέβαια, παρόλα αυτά, σημειώνουμε πως η απόλυτη αντιηλιακή προστασία για παιδιά και ενήλικες επιτυγχάνεται κατά την παραμονή μας σε σκιερό μέρος.
Όσον αφορά τους προβληματισμούς που προκύπτουν για την ασφάλεια αυτών των σκευασμάτων θα λέγαμε πως σε γενικές γραμμές πρόκειται για προϊόντα με εξαιρετικά ικανοποιητικό προφίλ ασφαλείας, ιδιαίτερα όταν πρόκειται για σκευάσματα με τις παραπάνω προδιαγραφές.
Συνολικά θα λέγαμε πως οι όποιες ανησυχίες για την ασφαλή χρήση των αντιηλιακών δεν μπορούν να συγκριθούν σε σχέση με τους κινδύνους που προκύπτουν αποδεδειγμένα από τη μη χρησιμοποίησή τους.

Στην θεραπευτική φαρέτρα των επιστημόνων έχουν προστεθεί τα τελευταία χρόνια και αρκετές νέες θεραπείες κατά του καρκίνου του δέρματος και ειδικότερα του μελανώματος. Μια συχνή απορία του κοινού είναι όμως, πόσο προσβάσιμες είναι οι καινοτόμες θεραπείες στον έλληνα ασθενή; Από την εμπειρία σας, ποιες εξελιγμένες θεραπείες ειναι διαθέσιμες αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα;

Πολύ καλή ερώτηση που θα μας επιτρέψει να συνοψίσουμε όσα είπαμε στη συνέντευξή μας. Αρχικά, όλοι κατανοούμε πως όλη αυτή προσπάθεια με την Ελληνική Εβδομάδα κατά του Καρκίνου του Δέρματος γίνεται για να κινητοποιήσει το κοινό και να έρθει να εξεταστεί από τους Δερματολόγους. Η όλη ευαισθητοποίηση στηρίζεται στο γεγονός πως ένα μελάνωμα ή μια άλλη μορφή καρκίνου του δέρματος σε αρχικό στάδιο, θεραπεύεται με την κλασσική χειρουργική αφαίρεση. Το τονίζουμε πως επιτυγχάνουμε ίαση σε αυτό το στάδιο στη συντριπτική πλειοψηφία των περιπτώσεων. Αντιθέτως ένα προχωρημένου σταδίου μελάνωμα έχει δυσχερέστερη αντιμετώπιση και έκβαση. Για να φτάσουμε όμως να διαγνώσουμε το μελάνωμα σε πολύ πρώιμη μορφή όπου ενδεχομένως δεν έχει εμφανίσει ακόμα την κλασσική κλινική του εικόνα, οι Δερματολόγοι χρησιμοποιούμε την κλινική και πολύ ειδική εξέταση της Δερματοσκόπησης. Ακόμη πιο εξελιγμένη βοήθεια παρέχουν και τα ψηφιακά μέσα, όπως η Ψηφιακή Βιντεοδερματοσκόπηση.
Όλα αυτά τα κλινικά και διαγνωστικά εργαλεία είναι απολύτως διαθέσιμα στην Ελλάδα και στους Έλληνες Δερματολόγους σε διαφορετικό βαθμό ανάλογα με την κάθε περίπτωση.
Στις περιπτώσεις όμως που έχουμε να κάνουμε με διηθητικά μελανώματα προχωρημένου σταδίου, τότε ανάλογα με το στάδιο πρέπει να προχωρήσουμε σε πιο ευρείες χειρουργικές επεμβάσεις και σε συστηματικές θεραπείες, όπως π.χ. ακτινοθεραπεία, χημειοθεραπεία, ανοσοθεραπεία κ.λπ.
Τα τελευταία χρόνια έχει υπάρξει αισιοδοξία στον ιατρικό κόσμο λόγω της ανακάλυψης καινούριων φαρμάκων με στοχευμένη δράση για το προχωρημένου σταδίου μελάνωμα. Όλα τα πιθανά θεραπευτικά σχήματα με αποδεδειγμένη αποτελεσματικότητα και με εγκεκριμένο προφίλ ασφαλείας από τους διεθνείς οργανισμούς είναι διαθέσιμα στα ελληνικά νοσοκομεία και στους ασθενείς μας.
Ωστόσο ο στόχος όλων μας είναι να μην χρειαστεί ποτέ αυτό το στάδιο της συστηματικής αντιμετώπισης ενός προχωρημένου μελανώματος.
Συνοπτικά λοιπόν για το μελάνωμα και τον καρκίνο του δέρματος συνολικά θα λέγαμε πως «κάλλιον του θεραπεύειν το προλαμβάνειν».

* Ο Αλέξανδρος Κατούλης είναι Επίκουρος Καθηγητής Δερματολογίας – Αφροδισιολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών και ο Δημήτριος Σγούρος, Δερματολόγος – Αφροδισιολόγος, Πανεπιστημιακός Υπότροφος στο Δερματο-ογκολογικό Ιατρείο, της Β’ Κλινική Αφροδισίων και Δερματικών Νόσων Πανεπιστημίου Αθηνών, στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο «Αττικόν».

Μαίρη Μπιμπή

health.in.gr